วัดร้างหมายเลข 12 (ในเมืองเชียงแสน)

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

โบราณสถานหมายเลข 12 เป็นโบราณสถานร้างที่ได้รับการขุดแต่ง บูรณปฏิสังขรณ์ และปรับปรุงภูมิทัศน์แล้ว ตั้งอยู่ภายในเมืองเชียงแสนด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ ใกล้กับประตูทัพม่าน เดิมเป็นเนินดินรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าเตี้ยๆ

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

แม่น้ำโขง

สภาพธรณีวิทยา

เมืองเชียงแสนตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำโขง ในที่ราบลุ่มเชียงแสนซึ่งเป็นที่ราบขนาดใหญ่เกิดจากการทับถมของตะกอนน้ำพา โดยเฉพาะกรวดทราย ในยุคควอเทอร์นารี

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

อายุทางโบราณคดี

ประวัติการศึกษา

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

โบราณสถานหมายเลข 12 ตั้งอยู่ภายในเมืองเชียงแสน ทางด้านทิศตะวันตกใกล้กับประตูทัพม่าน ประกอบด้วยวิหารและเจดีย์ตั้งอยู่บนฐานเดียวกัน โดยเป็นฐานที่ก่อสร้างต่อเติมในครั้งหลัง พบชิ้นส่วนประติมากรรมปูนปั้นรูปบุคคลนุ่งผ้าประดับอาคาร จึงสันนิษฐานว่าเจดีย์องค์นี้น่าจะเป็นเจดีย์ทรงปราสาท น่าจะสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 19 และใช้งานเรื่อยมาจนเมืองเชียงแสนเสียแก่พม่าในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่ 22 แล้วจึงทิ้งร้างไปในช่วงนี้หรืออาจจะหลังจากนี้ไม่นานนัก

โบราณสถานหมายเลข 12 เป็นโบราณสถานร้างที่ได้รับการขุดแต่ง บูรณปฏิสังขรณ์ และปรับปรุงภูมิทัศน์แล้ว ตั้งอยู่ภายในเมืองเชียงแสนด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ ใกล้กับประตูทัพม่าน เดิมเป็นเนินดินรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าเตี้ยๆ จากการขุดแต่งของกรมศิลปากรพบอาคาร 2 หลัง คือ

อาคารหมายเลข 1 สันนิษฐานว่าเป็นวิหาร มีลักษณะเป็นอาคารรูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า ก่อด้วยอิฐ หัวหน้าไปทางทิศตะวันออก เป็นวิหารที่มีการก่อสร้างต่อเนื่องไปชนกับฐานของเจดีย์ จนกลายเป็นวิหารและเจดีย์ตั้งอยู่บนฐานเดียวกัน มีฐานชุกชีเป็นแท่นฐานก่ออิฐบนอาคารด้านทิศตะวันตก เหลือเพียงส่วนฐานบัวคว่ำ เสาเป็นเสาก่ออิฐรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส พบจำนวน 8 ต้น ไม่พบการตกแต่งที่เสาหรือฐานเสา ก่อเรียงอิฐเป็นกรอบนูนสี่เหลี่ยมจัตุรัส ตรงกลางใช้อิฐก่อคู่ตามยาวจนเต็มเป็นรูปเสา

ส่วนด้านทิศตะวันออกของอาคารหมายเลข 1 พบร่องรอยของบันไดที่ส่วนมุขหน้า ทั้งบันไดข้างและบันไดหน้าอาคาร ซึ่งสัมพันธ์กับการก่อสร้างต่อเติมอาคาร

อาคารหมายเลข 2 พบฐานก่ออิฐรูปทรงสี่เหลี่ยมจัตุรัสทางด้านทิศตะวันตกของอาคารหมายเลข 1 ลักษณะเป็นฐานก่ออิฐทึบตัน เหลือเพียงส่วนฐานหน้ากระดาน สันนิษฐานว่าเป็นเจดีย์ ส่วนฐานที่พบนี้มีการตกแต่งเป็นชุดฐานเขียง 2 ชั้น ส่วนบนเหนือขึ้นไปพังทลายทั้งหมด แต่จากการขุดแต่งพบชิ้นส่วนประติมากรรมปูนปั้นจำนวนมาก โดยเฉพาะส่วนล่างของบุคคลนุ่งผ้าประดับอาคารจำนวน 2 ชิ้น และชิ้นส่วนปูนปั้นรูปประจำยามอีก 2 ชิ้น ผู้ศึกษาจึงสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นเจดีย์ทรงปราสาท

นอกจากนี้ยังพบฐานก่ออิฐรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ทางด้านทิศตะวันตกจองเจดีย์ แต่ฐานก่ออิฐนี้มีความสูงเท่ากับพื้นดินเท่านั้น สันนิษฐานว่าอาจเป็นแท่นบูชา

โบราณวัตถุที่พบส่วนใหญ่เป็นชิ้นส่วนอิฐและกระเบื้องดินเผา มีชิ้นส่วนภาชนะดินเผาเล็กน้อย นอกจากนี้ยังพบชิ้นส่วนประติมากรรมปูนปั้นประดับโบราณสถาน 3 ชิ้น สภาพไม่สมบูรณ์

จากหลักฐานที่พบจึงสันนิษฐานว่าโบราณสถานแห่งนี้น่าจะสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 19-22

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

ข่าวที่เกี่ยวข้อง