วัดพระบวช

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

วัดพระบวชเป็นโบราณสถานร้างที่ได้รับการขุดแต่ง บูรณปฏิสังขรณ์ และปรับปรุงภูมิทัศน์แล้ว ตั้งอยู่กลางเมืองเชียงแสน ริมถนนพหลโยธิน (ทางหลวงหมายเลข 1016) ฝั่งทิศใต้ แวดล้อมไปด้วยชุมชน ตรงข้ามฝั่งถนนกับวัดมุงเมือง

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

แม่น้ำโขง

สภาพธรณีวิทยา

เมืองเชียงแสนตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำโขง ในที่ราบลุ่มเชียงแสนซึ่งเป็นที่ราบขนาดใหญ่เกิดจากการทับถมของตะกอนน้ำพา โดยเฉพาะกรวดทราย ในยุคควอเทอร์นารี

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

อายุทางโบราณคดี

ประวัติการศึกษา

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

ในพงศาวดารภาคที่ 61 มีบันทึกเกี่ยวกับวัดพระบวชว่าสร้างโดยพญากือนา เมื่อประมาณ พ.ศ.1889 รายละเอียดดังนี้ “....ส่วนว่าพระยาผายูตนพ่อนั้น ท่านก็ลงไปกินเมืองเชียงใหม่ ในศักราช 708 ตัวปีเมิงไค้ เดือน 6 เพ็ญ วันพุธ มหามูลศรัทธาพระราชเจ้ากือนาสร้างเจดีย์และวิหารพระพุทธรูปพระบวช กลางเวียงไชยบุรีเชียงแสนที่นั่นแล้ว ก็ฉลองทำบุญให้ทานบริบูรณ์ในวันนั้นแล”

ในพงศาวดารโยนกระบุเรื่องราวเกี่ยวกับวัดพระบวช ดังนี้ “ราว พ.ศ.2260 ได้เกิดน้ำท่วมเมืองเชียงแสนครั้งใหญ่ วัดพระบวชจึงทรุดจมดินลงไปตั้งแต่บัดนี้”

สิ่งก่อสร้างสำคัญภายในวัดประกอบด้วยวิหารและเจดีย์

วิหารขนาดกว้าง 13 เมตร ยาว 20 เมตร หันหน้าไปทางทิศตะวันออก ภายในมีฐานชุกชีประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้น

เจดีย์ ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของวิหาร ลักษณะก่ออิฐถือปูน ฐานเป็นฐานเขียง 3 ฐานรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ชั้นล่างสุดกว้างด้านละ 8 เมตร รองรับชุดฐานบัว 2 ฐานซ้อนกันในผังยกเก็จแบบล้านนา เหนือขึ้นไปเป็นส่วนรองรับองค์ระฆังเป็นชุดฐานบัว 3 ฐาน ประดับลูกแก้วอกไก่ฐานละ 2 เส้น ถัดขึ้นไปเป็นองค์ระฆังทรงกลมขนาดเล็ก บัลลังก์สี่เหลี่ยมเพิ่มมุมไม้สิบสอง ก้านฉัตร บัวฝาละมรรองรับปล้องไฉนและปลียอดตามลำดับ (ปัจจุบันปลียอดหายไป)  

จากการบูรณะของกรมศิลปากรพบว่า เจดีย์องค์นี้ได้ก่อหุ้มเจดีย์อีกองค์หนึ่งไว้ภายใน เจดีย์องค์ในเป็นเจดีย์ทรงปราสาทยอด มีเรือนธาตุตั้งอยู่ค่อนข้างต่ำ รองรับไว้ด้วยฐานเขียงเตี้ยๆ มีซุ้มจระนำประดิษฐานพระพุทธรูปทั้ง 4 ด้าน พระพุทธรูปปูนปั้นภายในซุ้มองค์หนึ่งที่พบเป็นพระพุทธรูปแสดงท่าทางยืนคล้ายปางลีลา ปัจจุบันกรมศิลปากรได้กะเทาะบางส่วนของเจดีย์องค์นอกออกเพื่อให้เห็นพระพุทธรูปปูนปั้นของเจดีย์องค์ใน

จากรูปแบบศิลปกรรม ทั้งสถาปัตยกรรมและประติมากรรม ทำให้สันนิษฐานได้ว่า เจดีย์องค์ในน่าจะสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 20 ส่วนเจดีย์องค์นอกสร้างหุ้มเจดีย์องค์เดิมราวปลายพุทธศตวรรษที่ 20 หรือต้นพุทธศตวรรษที่ 21

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

ข่าวที่เกี่ยวข้อง