วัดกู่ป้าด้อม

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

วัดกู่ป้าด้อมเป็นโบราณสถานร้าง แต่เดิมโบราณสถานตั้งอยู่บนที่ดินของป้าด้อม ชาวบ้านจึงเรียกโบราณสถานตามชื่อเจ้าของที่ดินว่า วัดกู่ป้าด้อม

ในปัจจุบันโบราณสถานแวดล้อมด้วยสวนและบ้านเรือนที่อยู่อาศัย อยู่ห่างจากแม่น้ำปิงมาทางทิศตะวันออกประมาณ 700 เมตร ห่างจากโบราณสถานวัดปู่เปี้ยมาทางทิศใต้ประมาณ 250 เมตร อยู่ห่างจากที่ทำการเทศบาลตำบลวังตาลไปทางทิศเหนือประมาณ 200 เมตร

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

แม่น้ำปิง

สภาพธรณีวิทยา

เป็นบริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำ ถูกทับถมด้วยตะกอนที่เป็นทรายและหินกรวด ในสมัยโฮโลซีน

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

อายุทางโบราณคดี

ประวัติการศึกษา

ชื่อผู้ศึกษา : กรมศิลปากร

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2543

วิธีศึกษา : ขุดแต่ง

ผลการศึกษา :

ชื่อผู้ศึกษา : ช่อฟ้าก่อสร้าง (หจก.)

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2547

วิธีศึกษา : ขุดแต่ง

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ผลการศึกษา :

ชื่อผู้ศึกษา : ช่อฟ้าก่อสร้าง (หจก.)

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2555

วิธีศึกษา : บูรณปฏิสังขรณ์, ปรับปรุงภูมิทัศน์

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ผลการศึกษา :

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

วัดกู่ป้าด้อมเป็นโบราณสถานร้าง แต่เดิมโบราณสถานตั้งอยู่บนที่ดินของป้าด้อม ชาวบ้านจึงเรียกโบราณสถานตามชื่อเจ้าของที่ดินว่า วัดกู่ป้าด้อม

กรมศิลปากรได้ดำเนินการขุดแต่งศึกษาโบราณสถานวัดกู่ป้าด้อม ในปี พ.ศ. 2542 – 2543 (กรมศิลปากร 2548 : 61 – 62) พบข้อมูลของโบราณสถานและโบราณวัตถุ ดังนี้

โบราณสถานวัดกู่ป้าด้อมมีลักษณะเป็นกลุ่มโบราณสถานที่มีการกระจายตัวกันอย่างหนาแน่น ประกอบด้วย วิหารหันหน้าสู่ทิศตะวันออก เจดีย์ด้านหลังวิหาร แท่นบูชาตั้งอยู่ด้านทิศตะวันตกและทิศเหนือของเจดีย์ด้านละ 1 แท่น กำแพงแก้วแบบบัวหลังเจียด (บัวคว่ำ) และซุ้มโขง

ลักษณะทางสถาปัตยกรรม

1. วิหาร เป็นวิหารโถง ปัจจุบันคงเหลือเฉพาะส่วนฐานปัทม์ในผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ายกเก็จด้านหน้า 2 ตอน ด้านหลัง 2 ตอน เช่นเดียวกับวิหารวัดพระอุด พื้นวิหารปูด้วยอิฐ ฉาบปูนขาว ประกอบด้วยฐานเสาวิหาร 7 คู่ มีบันไดด้านหน้า และบันไดขนาดเล็กทางด้านข้างทั้งสองข้างของห้องด้านหลัง เฉพาะหัวบันไดด้านหน้าตกแต่งด้วยตัวเหงา (หางวัน)

ท้ายวิหารเป็นห้องสำหรับประดิษฐานพระพุทธรูป สร้างฐานชุกชีเต็มพื้นที่ห้องเช่นเดียวกับวิหารวัดกู่อ้ายสี วัดกู่อ้ายหลาน วัดกุมกาม วัดอีค่าง และวัดพญามังราย เป็นต้น

2. เจดีย์ เป็นเจดีย์ก่ออิฐฉาบปูนขาว ปัจจุบันคงเหลือให้เห็นเฉพาะส่วนฐานเขียงในผังสี่เหลี่ยมจัตุรัส รองรับชั้นหน้ากระดานยกเก็จ 2 ตอน

โบราณวัตถุที่พบ

สำหรับภาชนะดินเผาพบน้อยมาก มีชิ้นส่วนภาชนะดินเผาที่ผลิตจากแหล่งเตาสันกำแพง เตาเวียงกาหลง ภาชนะที่ผลิตจากแหล่งเตาพื้นบ้าน และพบเพียงชิ้นส่วนเครื่องถ้วยจีนเขียนลายสีน้ำเงินใต้เคลือบสมัยราชวงศ์หมิง (พ.ศ. 1911 – 2187) เพียงเล็กน้อย

การกำหนดอายุสมัย

จากการศึกษาเปรียบเทียบรูปแบบสถาปัตยกรรมในวัดกู่ป้าด้อม พบว่าเป็นรูปแบบที่นิยมสร้างกันในอาณาจักรล้านนาระหว่างพุทธศตวรรษที่ 21 – 22 อีกทั้งโบราณวัตถุที่ขุดพบก็สามารถกำหนดอายุได้ในระยะใกล้เคียงกัน จึงสันนิษฐานว่าโบราณสถานวัดกู่ป้าด้อมน่าจะมีอายุในราวพุทธศตวรรษที่ 21 – 22

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

กรมศิลปากร. โบราณคดีสามทศวรรษที่เวียงกุมกาม. กรุงเทพฯ : กองโบราณคดี กรมศิลปากร, 2548.

ข่าวที่เกี่ยวข้อง