วัดกอมะม่วงเขียว

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

วัดกอมะม่วงเขียวเป็นโบราณสถานร้าง อยู่ฝั่งตะวันออกของเวียงกุมกาม ปัจจุบันตั้งอยู่บริเวณริมถนนเชียงใหม่ – ลำพูน (ถนนสายต้นยาง หรือทางหลวงหมายเลข 106) บริเวณปากซอย 9 อยู่ห่างจากแม่น้ำปิงมาทางทิศตะวันออกประมาณ 3.3 กิโลเมตร

พื้นที่โดยรอบเป็นร้านค้าและบ้านเรือนที่อยู่อาศัย ก่อนการขุดแต่ง วัดกอมะม่วงเขียวมีสภาพเป็นเนินดินและในบริเวณโบราณสถานมีตอมะม่วงขนาดใหญ่ จึงเป็นที่มาของชื่อโบราณสถาน

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

แม่น้ำปิง

สภาพธรณีวิทยา

เป็นบริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำ ถูกทับถมด้วยตะกอนที่เป็นทรายและหินกรวด ในสมัยโฮโลซีน

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

อายุทางโบราณคดี

ประวัติการศึกษา

ชื่อผู้ศึกษา : ช่อฟ้าก่อสร้าง (หจก.)

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2546

วิธีศึกษา : ขุดแต่ง

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ผลการศึกษา :

ชื่อผู้ศึกษา : ปุราณรักษ์ (หจก.)

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2547

วิธีศึกษา : บูรณปฏิสังขรณ์, ปรับปรุงภูมิทัศน์

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ผลการศึกษา :

ชื่อผู้ศึกษา : กนกลักษณ์ บิลด์ดิ้ง โฮม (หจก.)

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2555

วิธีศึกษา : บูรณปฏิสังขรณ์, ปรับปรุงภูมิทัศน์

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ผลการศึกษา :

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

วัดกอมะม่วงเขียวเป็นโบราณสถานร้าง ชื่อของวัดกอมะม่วงเขียวนั้นไม่มีเอกสารใดกล่าวถึง โดยเป็นชื่อที่มาจากชาวบ้านเรียกต่อ ๆ กันมา เพราะแต่เดิมบริเวณเนินโบราณสถานเคยมีตอต้นมะม่วงขนาดใหญ่

กรมศิลปากรได้ดำเนินการขุดแต่งและออกแบบเพื่อการบูรณะ ในปี พ.ศ.2546 (กรมศิลปากร 2548 : 50) พบข้อมูลของโบราณสถานและโบราณวัตถุ ดังนี้

โบราณสถานวัดกอมะม่วงเขียวประกอบด้วย วิหารหันหน้าสู่ทิศตะวันออก แนวกำแพงแก้ว และอาคารในผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า

ลักษณะทางสถาปัตยกรรม

วิหาร สภาพปัจจุบันปรากฏเฉพาะส่วนฐานปัทม์ในผังสี่เหลี่ยมผืนผ้า ยกเก็จด้านหน้า 2 ตอน ด้านหลัง 1 ตอน สำหรับเป็นห้องประดิษฐานพระประธาน โครงสร้างหลังคาเป็นไม้ มุงด้วยกระเบื้องดินขอ มีบันไดทางขึ้นด้านหน้าวิหาร

แนวกำแพงแก้ว ส่วนใหญ่ได้พังทลายลงไปแล้ว คงเหลือให้เห็นเพียงบางส่วนทางทิศตะวันออก สันนิษฐานได้ว่าส่วนบนอาจมีลักษณะเป็นบัวคว่ำหรือบัวหลังเจียด

อาคารในผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า พบเฉพาะส่วนฐาน หันหน้าสู่ทิศตะวันออกเช่นเดียวกับวิหาร สันนิษฐานว่าน่าจะเป็นวิหารขนาดเล็ก

โบราณวัตถุที่พบ

สำหรับโบราณวัตถุที่สำคัญที่พบจากการขุดแต่ง ได้แก่ ภาชนะดินเผาประเภทไห ขวดเคลือบน้ำตาลและเขียวอ่อนที่ผลิตจากแหล่งเตาสันกำแพง ชามเคลือบขาวใสจากแหล่งเตาเวียงกาหลง และเครื่องถ้วยจีนสมัยราชวงศ์หมิงซึ่งผลิตจากแหล่งเตาจิ่งเต๋อเจิ้น มณฑลเกียงซี (พ.ศ. 1911 – 2187) นอกจากนี้ยังพบโบราณวัตถุประเภทอื่นๆ เช่น เม็ดพระศกปูนปั้น กระเบื้องมุงหลังคา ตะปูปลิง สากดินเผา เป็นต้น

การกำหนดอายุสมัย

จากการพิจารณารูปแบบโบราณสถานและโบราณวัตถุที่พบ สันนิษฐานได้ว่าวัดกอมะม่วงเขียวน่าจะมีอายุการสร้างอยู่ในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 21 – 22

บรรณานุกรม

กรมศิลปากร. โบราณคดีสามทศวรรษที่เวียงกุมกาม. กรุงเทพฯ : กองโบราณคดี กรมศิลปากร, 2548.

ข่าวที่เกี่ยวข้อง