โบราณสถานหมายเลข 17 เมืองศรีมโหสถ

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

เป็นโบราณสถานร้าง ตั้งอยู่นอกคูเมืองด้านทิศตะวันออก ห่างจากคูเมืองประมาณ 100 เมตร ปัจจุบันตั้งอยู่ในเขตบ้านเรือนราษฎร

เมืองโบราณมีคูน้ำคันดินล้อมรอบ ตั้งอยู่บนที่ราบใกล้พื้นที่ป่าและภูเขาเตี้ยในเทือกเดียวกับดงพญาเย็น เทือกเขาสันกำแพง และเทือกเขาบรรทัด มีแม่น้ำบางปะกงไหลผ่านพื้นที่ อยู่ป่างจากเมืองโบราณไปทางทิศเหนือประมาณ 10 กิโลเมตร ห่างออกไปทางทิศตะวันตกประมาณ 16 กิโลเมตร มีคลองลำผักชีไหลผ่านเมืองโบราณทางทิศเหนือ โดยไหลไปรวมกับคลองบางพลวงที่อยู่ห่างจากเมืองโบราณไปทางทิศใต้ประมาณ 3 กิโลเมตร

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

แม่น้ำบางปะกง, คลองลำผักชี, คลองบางพลวง

สภาพธรณีวิทยา

สภาพพื้นที่เมืองโบราณเป็นที่ราบตะกอนตะพักลุ่มน้ำในสมัยโฮโลซีน

ส่วนธรณีวิทยาบริเวณจังหวัดปราจีนบุรีซึ่งอยู่ในเขตภาคตะวันออก ประกอบด้วย แนวเทือกเขาเขียว-เขาชมพู่ ซึ่งมีหินแกรนิตยุคไตรเอสซิกเป็นแกนหลักของเทือกเขา แนวเทือกเขาขุนอิน-เขางวงช้าง และเขาตะเภาคว่ำ ซึ่งมีหินแกรนิตยุดคาร์บอนิเฟอรัสเป็นแกนหักของเทือกเขาวางตัวในแนวเหนือ-ใต้ ตั้งแต่บ้านเพถึงหนองใหญ่ แนวเทือกเขาบริเวณอำเภอแกลง แนวเทือกเขาสอยดาว-เขามะกอก ซึ่งมีหินแกรนิตเป็นแกนหลักบริเวณอำเภอขลุงถึงอำเภอโป่งน้ำร้อน และแนวเทือกเขาสามง่าม-เขาสมิงตั้งแต่อำเภอเขาสมิงถึงอำเภอโป่งน้ำร้อน

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

อายุทางโบราณคดี

ประวัติการศึกษา

ชื่อผู้ศึกษา : กรมศิลปากร

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2509

วิธีศึกษา : สำรวจ, ขุดแต่ง

ผลการศึกษา :

ชื่อผู้ศึกษา : กรมศิลปากร

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2535

วิธีศึกษา : จัดการข้อมูลทางโบราณคดี

ผลการศึกษา :

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

โบราณสถานหมายเลข 17 เดิมกำหนดชื่อเป็นโบราณสถานหมายเลข 028 สันนิษฐานว่าเป็นเจดีย์ทรงกลม ตั้งอยู่นอกคูเมืองทางด้านทิศตะวันออก หน่วยศิลปากรที่ 5 กรมศิลปากรดำเนินการขุดแต่งระหว่างวันที่ 26 – 31 ธันวาคม พ.ศ.2509 พบชิ้นส่วนภาชนะดินเผาเนื้อหยาบ ประเภท หม้อดินเผาและไหดินเผา สมัยทวารวดี

ลักษณะเป็นฐานเจดีย์ทรงกลมก่อด้วยศิลาแลงแล้วใช้ดินลูกรังบดอัดตรงกลาง ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 20 เมตร ความสูง 3 เมตร จากการขุดศึกษาโบราณสถานเมื่อ พ.ศ. 2509-2510 พบเสาศิลาแลงทรงกระบอกตัน ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 22 เมตร ความสูง 3 เมตร เรียงอยู่ทางด้านทิศใต้ จำนวน 3 ต้น ทางด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือของตัวโบราณสถาน มีบ่อน้ำขนาดเล็ก ตั้งอยู่จำนวน 3 แห่ง

ปัจจุบันโบราณสถานหมดสภาพแล้ว ถูกปรับพื้นที่กลายเป็นสวนส้ม

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

กรมศิลปากร , สำนักโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ , ทะเบียนโบราณสถานทั่วราชอาณาจักร เล่ม 3 (พ.ศ.2534-2539) , กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร , 2540.

บรรจบ เทียมทัด และ นิคม มูสิกะคามะ. โบราณคดีเมืองปราจีนบุรี. พระนคร : กรมศิลปากร, 2514.

ข่าวที่เกี่ยวข้อง