วัดกู่ผีบ้า(ร้าง)

ภูมิประเทศ

ลอนลูกคลื่น, ที่ลาดเชิงเขา

สภาพทั่วไป

โบราณสถานวัดกู่ผีบ้า (ร้าง) ตั้งอยู่นอกตัวเมืองเชียงใหม่ด้านทิศตะวันตก โดยอยู่ห่างจากเมืองเชียงใหม่ไปทางทิศตะวันตกประมาณ 3.5 กิโลเมตร สภาพพื้นที่ปัจจุบันเป็นป่าไม้บนที่ลาดเชิงดอยสุเทพด้านทิศตะวันออก ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่สถานีพัฒนาและส่งเสริมการอนุรักษ์ป่าเชิงดอยสุเทพและเขตห้ามล่าสัตว์ป่าดอยสุเทพ หมู่ที่ 3 ตำบลสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ โบราณสถานมีอาณาเขต  ดังนี้

          ทิศเหนือ          ติดกับ   บ้านพักเจ้าหน้าที่เขตล่าสัตว์ป่าดอยสุเทพ

          ทิศใต้             ติดกับ   พื้นที่ลาดเชิงเขา

          ทิศตะวันออก    ติดกับ   พื้นที่ลาดเชิงเขา

          ทิศตะวันตก      ติดกับ   บ้านพักของเขตห้ามล่าสัตว์ป่าดอยสุเทพ

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

375 เมตร

ทางน้ำ

แม่น้ำปิง

สภาพธรณีวิทยา

โบราณสถานตั้งยู่ที่ลาดเชิงเขาดอยสุเทพ ตะกอนทับถมจากตะกอนน้ำพาและตะกอนเศาหินเชิงเขา

ทิวเขาดอยสุเทพ-ปุยประกอบด้วยหินแปรหลายชนิด และหินอัคนีชนิดหินแกรนิตซึ่งชื่อทางธรณีวิทยาเรียกว่า “กลุ่มหินฐานซับซ้อน” และสันนิษฐานว่ามีอายุถึงมหายุคพรีแคมเบรียน มีอายุประมาณ 600 ล้านปีมาแล้ว หินกลุ่มนี้ ได้แก่ หินไนส์ หินชีสต์ หินแคลซิลิเกต หินอ่อนโดยมีหินแกรนิตและหินเพกมาไทต์แทรกบริเวณฐานและแก่นกลางของทิวเขามีหินควอตไซต์อายุแคมเบรียนและหินปูน อายุออร์โดวิเชียนวางซ้อนทับบริเวณทางตอนใต้ของดอยสุเทพและถ้ำบริจินดาเชิงดอยอินทนนท์

ยุคทางโบราณคดี

ยุคประวัติศาสตร์

สมัย/วัฒนธรรม

สมัยล้านนา

อายุทางโบราณคดี

หลังพุทธศตวรรษที่ 21

ประวัติการศึกษา

ชื่อผู้ศึกษา : สำนักศิลปากรที่ 8 เชียงใหม่

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2554

วิธีศึกษา : ขุดค้น, บูรณปฏิสังขรณ์

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ผลการศึกษา :

ทำการบูรณปฎิสังขรณ์ ขุดแต่งและขุดค้นแหล่งโบราณสถาน พบหลักฐานทางโบราณคดี ได้แก่ โบราณสถานหมายเลย 1 จากการขุดค้นสันนิษฐานว่าเป็นส่วนฐานของเจดีย์ ส่วนโบราณสถานหมายเลข 2 สันนิษฐานว่าอาจเป็นส่วนฐานของเจดีย์หรือที่ประดิษฐานพระพุทธรูป กำหนดอายุโบราณสถานว่าอยู่ในช่วงหลังพุทธศตวรรษที่ 21 เป็นต้นมา

---

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

ศาสนสถาน

สาระสำคัญทางโบราณคดี

โบราณสถานกู่ผีบ้า เป็นชื่อที่ใช้เรียกในปัจจุบัน ไม่ปรากฏที่มาและเอกสารที่กล่าวถึงวัดนี้ที่ชัดเจน ปัจจุบันเป็นวัดร้างตั้งอยู่ภายในพื้นที่ของกรมป่าไม้บริเวณเชิงดอยสุเทพ ซึ่งสันนิษฐานว่าเป็นบริเวณที่ตั้งของกลุ่มวัดอรัญวาสีหรือวัดป่าของเมืองเชียงใหม่

สำนักศิลปากรที่ 8 เชียงใหม่ กรมศิลปากรได้ทำการขุดค้น ขุดแต่ง และบูรณะโบราณสถานวัดกู่ผีบ้าในปี พ.ศ. 2554 จากการขุดแต่งและขุดค้นพบหลักฐานทางโบราณคดี ดังนี้

1. โบราณสถานหมายเลข 1 สันนิษฐานว่าเป็นส่วนฐานเจดีย์ มีลักษณะเป็นฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาด 6.30 x 6.30 เมตรซ้อนลดหลั่นกัน 2 ชั้น รองรับชุดฐานหน้ากระดานแปดเหลี่ยมซ้อนลดหลั่นกันจำนวน 3 ชั้น โดยฐานชั้นล่างมีขนาด 4.75 x 4.75 เมตร ฐานเจดีย์องค์นี้ปัจจุบันเหลือสภาพความสูงประมาณ 2.10 เมตร จากรูปแบบทางด้านสถาปัตยกรรมที่พบสันนิษฐานว่าเป็นเจดีย์ทรงระฆังที่มีฐานหน้ากระดานรูปสี่เหลี่ยมสองชั้นรองรับชุดฐานแปดเหลี่ยมจำนวนสามชั้น ซึ่งอาจจะเป็นชุดฐานหน้ากระดานหรือชุดฐานบัวคว่ำ (บัวถลา) บริเวณตอนบนสันนิษฐานว่าคือ ส่วนของบัวปากระฆังหรือบัวทรงคลุ่มที่รองรับองค์ระฆังกลม  เจดีย์แบบทรงระฆังแปดเหลี่ยมนี้นิยมสร้างในช่วงหลังพุทธศตวรรษที่ 21
2. โบราณสถานหมายเลข 2 สันนิษฐานว่าเป็นส่วนฐานเจดีย์หรือแท่นประดิษฐานพระพุทธรูป มีลักษณะเป็นแนวก่ออิฐรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาด 2.50 x 2.50 เมตร สูงประมาณ 25 – 30 เซนติเมตร พบร่อยรอยของพื้นปูอิฐโดยรอบที่บริเวณด้านทิศตะวันตกและที่มุมด้านทิศตะวันตกเฉียงเหนือ

นอกจากนี้ในการขุดค้น ขุดแต่งยังพบโบราณวัตถุ เช่น ชิ้นส่วนภาชนะดินเผาแหล่งเตาสันกำแพงและชิ้นส่วนภาชนะดินเผาสมัยราชวงศ์หมิงและชิงของจีน กำหนดอายุราวพุทธศตวรรษที่ 21 ลงมา

จากข้อสรุปเบื้องต้นสันนิษฐานว่าโบราณสถานแห่งนี้มีอายุอยู่ในช่วงหลังพุทธศตวรรษที่ 21 (สำนักศิลปากรที่ 8 เชียงใหม่ 2554 : 101-103)

 

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

เพลงเมธา ขาวหนูนา

บรรณานุกรม

กรมศิลปากร. แหล่งโบราณคดีล้านนา จังหวัดเชียงใหม่ วัดกู่ผีบ้า (ร้าง). [ออนไลน์]. เข้าถึงเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2559. เข้าถึงได้จาก www.gis.finearts.go.th

แผนพัฒนาจังหวัดเชียงใหม่ 4 ปี (พ.ศ.2558-2561) [ออนไลน์].เข้าถึงเมื่อวันที่ 27 เมษายน 2559. เข้าถึงได้จาก www.chiangmai.go.th

สรัสวดี อ๋องสกุล. ชุมชนโบราณในแอ่งเชียงใหม่-ลำพูน. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, 2543.

สำนักศิลปากรที่ 8 เชียงใหม่. รายงานโบราณเจดีย์กู่ผีบ้า ตำบลสุเทพ อำเภอเมืองจังหวัดเชียงใหม่ โดยห้างหุ้นส่วนเจติยารา คอนสตรัคชั้น. เอกสารอัดสำเนา, 2554.

สำนักศิลปากรที่ 8 เชียงใหม่. โครงการขุดค้นขุดแต่งทางโบราณคดีเพื่อการอนุรักษ์กลุ่มโบราณสถานวัดร้างในเขตอรัญญิกเมืองเชียงใหม่รายงานการขุดค้นขุดแต่งวัดกู่ผีบ้าร้าง ตำบลสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ โดย ห้างหุ้นส่วนจำกัด ช่างรุ่งคอนสตัคชั่น. เอกสารอัดสำเนา, 2554.

ข่าวที่เกี่ยวข้อง