โพสต์เมื่อ 2 พ.ย. 2020
ชื่ออื่น : กู่เจ้าย่าสุตตา, ประตูขง, วัดกากแก้ว (ร้าง)
ที่ตั้ง : ถนนวังเหนือ บ้านป่าไม้ ต.เวียงเหนือ อ.เมืองลำปาง
ตำบล : เวียงเหนือ
อำเภอ : เมือง
จังหวัด : ลำปาง
พิกัด DD : 18.29608 N, 99.506588 E
เขตลุ่มน้ำหลัก : วัง
ตั้งอยู่ริมถนนวังเหนือ (ฝั่งด้านทิศเหนือ) ภายในเทศบาลนครลำปาง ห่างจากแยกวัดประตูต้นผึ้งไปทางทิศตะวันตกตามถนนวังเหนือไปประมาณ 190 เมตร
กู่เจ้าย่าสุตาเป็นที่เคารพสักการะของประชาชนในย่านนั้น และเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์โบราณคดี โดยกรมศิลปากรได้ขุดแต่งแสดงฐานรากอาคารต่างๆและอนุรักษ์ซุ้มประตูโขง โดยเฉพาะประติมากรรมปูนปั้นประดับซุ้มประตู
ผู้สนใจเข้าเยี่ยมชมสามารถเข้าเยี่ยมชมได้ทุกวันและตลอดเวลา เนื่องจากไม่มีรั้วหรือประตูปิดกั้นรอบโบราณสภาน
เทศบาลนครลำปาง, กรมศิลปากร
กู่เจ้าย่าสุตาประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 92 ตอนที่ 163 วันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ.2523
ปัจจุบันโบราณสถานตั้งอยู่ในตัวเมืองลำปาง ริมถนนวังเหนือ พื้นที่โบราณสถานล้อมรอบด้วยชุมชน ทิศใต้ติดกับบถนนวังเหนือ พื้นที่โบราณสถานมีการอนุรักษ์และจัดภูมิทัศน์จากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
โบราณสถานแห่งนี้ ในอดีตตั้งอยู่ในเขตเมืองโบราณเขลางค์นคร ปัจจุบันตั้งอยู่ห่างจากแม่น้ำวังมาทางทิศเหนือประมาณ 300 เมตร สภาพภูมิประเทศโดยทั่วไปเป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำวัง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแอ่งแผ่นดินที่ยาวและกว้างที่สุดในภาคเหนือ เรียกว่า “อ่างลำปาง”
แม่น้ำวัง
ที่ราบลุ่มแม่น้ำวัง เป็นส่วนหนึ่งของแอ่งแผ่นดินที่ยาวและกว้างที่สุดในภาคเหนือ เรียกว่า “อ่างลำปาง” ล้อมรอบด้วยภูเขาสูง
ชื่อผู้ศึกษา : หน่วนศิลปากรที่ 4 เชียงใหม่, กรมศิลปากร
ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2533
วิธีศึกษา : บูรณปฏิสังขรณ์, ขุดแต่ง
องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร
ผลการศึกษา :
หน่วยศิลปากรที่ 4 เชียงใหม่ ได้ดำเนินการขุดแต่งและบูรณปฏิสังขรณ์ ระหว่างเดือนกรกฎาคม - กันยายน 2533 เนื่องในโครงการบูรณะโบราณสถานเพื่อพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวกู่เจ้าย่าสุตาเป็นซุ้มประตูทางเข้าของวัดกากแก้ว (ร้าง) อยู่ในเขตเมืองโบราณเขลางค์นคร
ปี พ.ศ.2553 กรมศิลปากรได้ขุดค้นขุดแต่ง ทำให้เห็นแนวโบราณสถานเป็นเหนือพื้นดิน ซึ่งลึกกว่าพื้นใช้งานปัจจุบันประมาณ 1-1.5 เมตร และพบหลักฐานว่า วัดกากแก้ว (ร้าง) ก่อสร้างโดยวางผังให้หันหน้าไปทางทิศใต้ (หันหน้าออกแม่น้ำวัง) โบราณสถานประกอบไปด้วยซุ้มประตูโขง และฐานสิ่งก่อสร้าง ได้แก่ เจดีย์ อุโบสถ วิหาร ทางเดินเข้าวิหาร และสิ่งก่อสร้างไม่ทราบหน้าที่ใช้งาน
ซุ้มประตูโขง เป็นซุ้มประตูก่ออิฐถือปูนประดับด้วยลวดลายปูนปั้นพันธุ์พฤกษา มีรูปปูนปั้นเทวดาตรงเสาซุ้มประตู 4 รูป มีสภาพชำรุดแตกหักฐานล่างเป็นรูปทรงแปดเหลี่ยมย่อเก็จโครงสร้างประตูเป็นไม้ น่าจะได้รับอิทธิพลจากปูนปั้นเทวดาประดับผนังวิหารวัดเจ็ดยอด มีทางเดินเชื่อมมาจากซุ้มประตูโขงเข้าไปภายในวัด
วิหาร มีการสร้างและบูรณปฏิสังขรณ์อย่างน้อย 2 สมัย มีทางเดินเชื่อมมาจากซุ้มประตูโขงเข้าไป พบเจดีย์อยู่ทางทิศเหนือ และอุโบสถอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของวิหาร