โพสต์เมื่อ 12 ม.ค. 2025
ที่ตั้ง : ถ.มะลิวัลย์ ม.6 บ้านนาหลัก เทศบาลเมืองวังสะพุง
ตำบล : วังสะพุง
อำเภอ : วังสะพุง
จังหวัด : เลย
พิกัด DD : 17.319550 N, 101.765570 E
โนนหลักเมือง 1 หรือศาลหลักเมืองวังสะพุง ตั้งอยู่ริม ถ.มะลิวัลย์ (ทางหลวงหมายเลข 201 หรือ ถ.สีคิ้ว-เชียงคาน) ฝั่งขาเข้าตัวอำเภอวังสะพุง ข้างขุนแผนรีสอร์ท ในเขตเทศบาลเมืองวังสะพุงและตัวอำเภอวังสะพุง
โนนหลักเมือง 1 หรือศาลหลักเมืองวังสะพุง และศาลเจ้าพ่อหลักเมือง เป็นสถานที่เคารพสักการะบูชาของชาวอำเภอวังสะพุงและบุคคลทั่วไป ได้รับการดูแลรักษาค่อนข้างดีจากประชาชนและหน่วยงานท้องถิ่น คือ เทศบาลเมืองวังสะพุง (มีการปรับปรุงภูมิทัศน์บริเวณศาลหลักเมืองครั้งหลังสุดในปี พ.ศ.2555 โดยเทศบาลเมืองวังสะพุง)
เทศบาลเมืองวังสะพุง, กรมศิลปากร
โนนหลักเมือง 1 หรือศาลหลักเมืองวังสะพุง ตั้งอยู่ในตัวอำเภอวังสะพุง ซึ่งเป็นพื้นที่ราบที่เกิดจากการทับถมของตะกอนน้ำพา โดยเฉพาะอิทธิพลของแม่น้ำเลยที่ตั้งอยู่ห่างออกไปทางทิศตะวันออกประมาณ 750 เมตร
ศาลหลักเมืองวังสะพุงตั้งอยู่ริม ถ.มะลิวัลย์ สามารถสังเกตเห็นได้อย่างชัดเจน ภายในประกอบไปด้วยศาลเจ้าพ่อหลักเมืองที่เป็นศาลไม้ ศาลาสำหรับนั่งพักผ่อน ส่วนตรงกลางของพื้นที่เป็นศาลหลักเมือง ลักษณะเป็นศาลาก่ออิฐถือปูน ผังสี่เหลี่ยมจัตุรัส ไม่มีผนัง ด้านบนศาลมีหน้าจั่วลายเทพพนมอยู่ทั้ง 4 ด้าน ล้อมรอบเจดีย์เหลี่ยมที่อยู่ตรงกลาง
แม่น้ำเลย
ตะกอนน้ำพาสมัยโฮโลซีน
ชื่อผู้ศึกษา : เทศบาลเมืองวังสะพุง
ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2555
วิธีศึกษา : ปรับปรุงภูมิทัศน์
ผลการศึกษา :
ปรับปรุงภูมิทัศน์บริเวณศาลหลักเมืองชื่อผู้ศึกษา : สำนักงานศิลปากรที่ 9 ขอนแก่น
ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2546
วิธีศึกษา : สำรวจ, จัดการข้อมูลทางโบราณคดี
องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร
ผลการศึกษา :
รวบรวมและสำรวจข้อมูลโบราณสถานและแหล่งโบราณคดีของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งรวมถึงโนนหลักเมือง 1จากการสำรวจเมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน 2556 พบว่าภายในศาลหลักเมืองวังสะพุงประกอบไปด้วยศาลเจ้าพ่อหลักเมืองที่เป็นศาลไม้ ศาลาสำหรับนั่งพักผ่อน ส่วนตรงกลางของพื้นที่เป็นศาลหลักเมือง ลักษณะเป็นศาลาก่ออิฐถือปูน ผังสี่เหลี่ยมจัตุรัส ไม่มีผนัง ด้านบนศาลมีหน้าจั่วลายเทพพนมอยู่ทั้ง 4 ด้าน ล้อมรอบเจดีย์เหลี่ยมที่อยู่ตรงกลาง
ภายในศาลหลักเมืองประดิษฐานหลักเมืองอยู่ภายใน ลักษณะของหลักเมืองเป็นเสมาหินทรายสมัยทวารวดี ขนาดใหญ่และหนา ตั้งอยู่บนฐานปูน ตัวใบเสมามีพวงมาลัยที่เป็นเครื่องสักการะของชาวบ้านพันอยู่รอบใบถึงระดับประมาณครึ่งใบ ลวดลายบนเสมาทั้งด้านหน้าและหลังเท่าที่ปรากฏเหนือพวงมาลัยเป็นเส้นนูนทรงกรวยหนา เนื่องจากไม่สามารถศึกษาส่วนล่างของเสมาได้ เพราะไม่สามารถนำพวงมาลัยออกได้และเสมาส่วนหนึ่งยังถูกฝังอยู่ในฐานปูน จึงทำได้เพียงสันนิษฐานว่าลวดลายบนเสมาทั้งด้านหน้าและหลังน่าจะเป็นรูปสถูปหรือเจดีย์ทวารวดี (ส่วนที่ปรากฏเป็นส่วนสันสถูป) ที่อาจรองรับด้วยหม้อน้ำหรือดอกบัว