ถ้ำลายมือ 3

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

ถ้ำลายมือ 3 อยู่ใกล้กับที่ทำการสวนรุกชาติลุ่มน้ำพอง (โสกแต้) ลักษณะแหล่งเป็นเพิงผาหินทรายบนเทือกเขาเดียวกับถ้ำลายมือ 1 คือเทือกเขาภูพานคำ ทอดตัวยาวตามแนวทิศเหนือ-ใต้ เทือกเขานี้เป็นส่วนขอบด้านทิศตะวันออกของเขื่อนอุบลรัตน์ ธรณีสัณฐานเป็นหินทรายในหมวดหินภูกระดึงต่อเนื่องกับหมวดหินพระวิหาร ทั้งนี้ ภาพเขียนสีถ้ำลายมือ 3 อยู่ห่างจากถ้ำลายมือ 1 มาทางทิศใต้ประมาณ 1.5 กิโลเมตร

บริเวณเชิงเขาด้านทิศตะวันตกเป็นพื้นที่ทับถมของตะกอนน้ำพาและตะกอนภูเขา ปัจจุบันเป็นพื้นที่เกษตรกรรม ถัดออกไปอีก 1.5 กิโลเมตรเป็นถนนและเขื่อนอุบลรัตน์ (ลำน้ำเชิญ) ตามลำดับ

สภาพโดยทั่วไปบนเขาเป็นป่าเต็งรังหนาทึบ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสวนรุกขชาติลุ่มน้ำพอง (โสกแต้) มีก้อนหินทรายขนาดใหญ่น้อยกระจายตัวอยู่ทั่วไป ดินเป็นดินร่วนปนทราย

บริเวณที่พบภาพเขียนสีเป็นกลุ่มของก้อนหินทรายขนาดใหญ่ที่โผล่พ้นผิวดินขึ้นมา วางตัวตามแนวทิศเหนือ-ใต้ โดยภาพเขียนสีพบอยู่ที่ผนังของก้อนหินทรายขนาดใหญ่ก้อนหนึ่งในบริเวณดังกล่าว หันหน้าไปทางทิศตะวันตก และมีก้อนหินทรายขนาดใหญ่อีกก้อนหนึ่งวางซ้อนเหลื่อมอยู่ด้านบน ทำให้มีลักษณะคล้ายชายคายื่นออกมาจากด้านบนของผนังเพิงผาที่ปรากฏภาพเขียนสี (หรืออาจเรียกได้ว่าป็นผนังเพิงผาขนาดเล็กๆ ที่มีเพิงหินชะโงกยื่นออกมา) พื้นดินใต้เพิงผามีขนาดแคบ ก่อนลาดตัวชันลงไปตามลาดเขา ปัจจุบันมีการทำเป็นพื้นปูนซีเมนต์ที่ทอดตัวลงมาจากด้านบนที่เป็นที่ทำการสวนรุกขชาติ

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

ลำน้ำเชิญ

สภาพธรณีวิทยา

ธรณีสัณฐานเป็นหินทรายในหมวดหินภูกระดึงต่อเนื่องกับหมวดหินพระวิหาร

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

อายุทางโบราณคดี

ประวัติการศึกษา

ชื่อผู้ศึกษา : กรมศิลปากร

ปีที่ศึกษา : ก่อน พ.ศ.2549

วิธีศึกษา : สำรวจ, ศึกษาศิลปะถ้ำ

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ผลการศึกษา :

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

บริเวณที่พบภาพเขียนสีเป็นกลุ่มของก้อนหินทรายขนาดใหญ่ที่โผล่พ้นผิวดินขึ้นมา วางตัวตามแนวทิศเหนือ-ใต้ โดยภาพเขียนสีพบอยู่ที่ผนังของก้อนหินทรายขนาดใหญ่ก้อนหนึ่งในบริเวณดังกล่าว หันหน้าไปทางทิศตะวันตก และมีก้อนหินทรายขนาดใหญ่อีกก้อนหนึ่งวางซ้อนเหลื่อมอยู่ด้านบน ทำให้มีลักษณะคล้ายชายคายื่นออกมาจากด้านบนของผนังเพิงผาที่ปรากฏภาพเขียนสี (หรืออาจเรียกได้ว่าป็นผนังเพิงผาขนาดเล็กๆ ที่มีเพิงหินชะโงกยื่นออกมา) พื้นดินใต้เพิงผามีขนาดแคบ ก่อนลาดตัวชันลงไปตามลาดเขา ปัจจุบันมีการทำเป็นพื้นปูนซีเมนต์ที่ทอดตัวลงมาจากด้านบนที่เป็นที่ทำการสวนรุกขชาติ

ลักษณะภาพเขียนสีเป็นภาพเขียนสีแดงบนผนังหินผิวเรียบ มีจำนวน 9 ภาพ ประกอบด้วยภาพมือขวา 4 ภาพ มือซ้าย 1 ภาพ ภาพ ลวดลายเรขาคณิต 1 ภาพ ส่วนอีก 3 ภาพมีสภาพลบเลือนมากไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นภาพอะไร ภาพปรากฏอยู่ในระดับตั้งแต่ 1-2 เมตร

ภาพเขียนสีที่ถ้ำลายมือ 3 เพิ่งพบเมื่อประมาณ 10 ปีที่ผ่านมา ด้วยเหตุที่สภาพของแหล่งภาพเขียนเป็นหน้าผาเล็กและแคบ ไม่มิดชิดพอที่จะป้องกันอันตรายได้ ดังนั้นจึงไม่เหมาะสำหรับการอยู่อาศัยถาวร จึงสันนิษฐานว่าผู้เขียนภาพจึงน่าจะเป็นกลุ่มชนที่อาศัยอยู่บนพื้นที่ราบ เป็นชุมชนในสังคมกสิกรรม อายุประมาณ 4,000-3,000 ปีมาแล้ว และอาจเป็นกลุ่มคนเดียวกับผู้วาดภาพที่ถ้ำลายมือ 1 และ 2

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

กรมศิลปากร. “ภาพเขียนสีถ้ำลายมือ 3.” ระบบภูมิสารสนเทศ โครงการสำรวจแหล่งมรดกทางศิลปวัฒนธรรม. (ออนไลน์), มปป. เข้าถึงเมื่อ 27 มิถุนายน 2557. แหล่งที่มา http://www.gis.finearts.go.th

ข่าวที่เกี่ยวข้อง