วัดพระธาตุ

ภูมิประเทศ

ที่ราบ

สภาพทั่วไป

วัดพระธาตุเป็นวัดร้าง ตั้งอยู่กลางเมืองโบราณกำแพงเพชรทางด้านทิศตะวันออกของวัดพระแก้ว ปัจจุบันอยู่ในเขตเทศบาลเมืองกำแพงเพชรและในตัวอำเภอเมืองกำแพงเพชร

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

84 เมตร

ทางน้ำ

แม่น้ำปิง

สภาพธรณีวิทยา

ดินปนทรายและมีชั้นทรายตะกอนแม่น้ำ เนื่องจากบริเวณนี้แต่เดิมเป็นที่ราบลุ่มริมฝั่งแม่น้ำปิง ต่อมาแม่น้ำปิงตื้นเขินขึ้นเนื่องจากการทับถมของตะกอนทรายและดินปนทรายจึงเกิดเป็นที่ราบบริเวณเมืองกำแพงเพชรนี้

ยุคทางโบราณคดี

ยุคประวัติศาสตร์

สมัย/วัฒนธรรม

สมัยสุโขทัย, สมัยอยุธยา, สมัยอยุธยาตอนต้น, สมัยอยุธยาตอนปลาย, สมัยอยุธยาตอนกลาง

อายุทางโบราณคดี

พุทธศตวรรษที่ 19 – 23

ประวัติการศึกษา

ชื่อผู้ศึกษา : พิทยา ดำเด่นงาม

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2508

วิธีศึกษา : บูรณปฏิสังขรณ์, ขุดแต่ง, ทำผัง

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ผลการศึกษา :

จากการขุดแต่งพบว่า วัดมีแผนผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ามีกำแพงอิฐล้อมรอบ ด้านหน้ามีเจดีย์อยู่ที่มุมวัดมุมละหนึ่งองค์ กึ่งกลางเจดีย์เป็นวิหารหันหน้าทางทิศตะวันออก หลังวิหารมีเจดีย์แปดเหลี่ยมขนาดใหญ่เป็นเจดีย์ทรงระฆังโดยมีระเบียงคดล้อมรอบ และบูรณะรอบเจดีย์ประธานแปดเหลี่ยมในส่วนที่ชำรุด (กรมศิลปากร 2514 : 5 – 6)

---

ชื่อผู้ศึกษา : ห้างหุ้นส่วนจำกัด สามเพชร

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2543, พ.ศ.2544

วิธีศึกษา : บูรณปฏิสังขรณ์, ทำผัง

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ผลการศึกษา :

ทำการบูรณะและเสริมความมั่นคงโบราณสถานภายในวัดพระธาตุ ได้แก่ เจดีย์ประธาน วิหาร ระเบียงคด เจดีย์คู่หน้าวิหารและกำแพงวัด จากหลักฐานทางศิลปกรรมและโบราณวัตถุที่พบ สันนิษฐานว่าวัดพระธาตุมีอายุราวพุทธศตวรรษที่ 19 – 24 ตั้งแต่สมัยสุโขทัยตอนปลายเรื่อยมาจนถึงสมัยอยุธยาตอนปลาย ก่อนจะถูกทิ้งร้าง (ห้างหุ้นส่วนจำกัด สามเพชร 2544 : 92)

---

ชื่อผู้ศึกษา : ห้างหุ้นส่วนจำกัด สามเพชร

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2549

วิธีศึกษา : ขุดค้น, ทำผัง

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ผลการศึกษา :

ทำการขุดค้นทางโบราณคดี สามารถสรุปผลจากหลักฐานที่พบ ว่าบริเวณวัดพระธาตุมีชั้นวัฒนธรรม 2 ชั้น คือ 1 ชั้นการใช้งานของโบราณสถาน มีอายุราวพุทธศตวรรษที่ 18 – 21 ตรงกับสมัยสุโขทัย – สมัยอยุธยา และชั้นวัฒนธรรมที่ 2 คือชั้นวัฒนธรรมปัจจุบัน และทั้ง 2 ชั้นวัฒนธรรมไม่มีความต่อเนื่องกัน สันนิษฐานได้ว่าพื้นที่บริเวณนี้หลังจากสมัยอยุธยาอาจเกิดจากการถูกทิ้งร้างแล้วเข้ามาใช้พื้นที่ในภายหลังอีกครั้ง (ห้างหุ้นส่วนจำกัด สามเพชร 2550 : 193 - 194)

---

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

ศาสนสถาน

สาระสำคัญทางโบราณคดี

วัดพระธาตุตั้งอยู่กลางเมืองกำแพงเพชรทางด้านทิศตะวันออกของวัดพระแก้ว แผนผังบริเวณวัดเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กำแพงวัดก่อด้วยศิลาแลงปนอิฐ สิ่งก่อสร้างสำคัญภายในวัดวางแนวตามแกนตะวันออก - ตะวันตก ด้านหน้ามีวิหารก่อด้วยศิลาแลง ด้านหลังวิหารเป็นเจดีย์ประธานลักษณะแบบทรงระฆังก่ออิฐสภาพค่อนข้างสมบูรณ์ มีระเบียงคดรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าล้อมรอบเจดีย์ประธาน ระเบียงคดจะเชื่อมต่อกับฐานวิหาร ส่วนท้ายของวิหารล้ำเข้ามาอยู่ในระเบียงคด ด้านหน้าฐานวิหารมีเจดีย์รายทรงระฆังก่อด้วยอิฐ 2 องค์ รูปแบบเจดีย์ทรงระฆังของวัดพระธาตุซึ่งตั้งอยู่บนฐานแปดเหลี่ยมที่ซ้อนลดหลั่นกันหลายชั้นจนทำให้องค์เจดีย์สูง จัดเป็นแบบเฉพาะของเมืองกำแพงเพชร (กรมศิลปากร 2552 : 67 - 68)

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

วีระศักดิ์ แสนสะอาด เรียงเรียงข้อมูล, ทนงศักดิ์ เลิศพิพัฒน์วรกุล ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

กรมศิลปากร. นำชมอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์สมาพันธ์ , 2552.

กรมศิลปากร. รายงานการสำรวจและขุดแต่งบูรณะโบราณวัตถุสถานเมืองเก่ากำแพงเพชร เมืองศรีสัชชนาลัย พ.ศ.2508-2512. พระนคร : ม.ป.ท. , 2514.

ห้างหุ้นส่วนจำกัด สามเพชร. รายงานการบูรณะโบราณสถานวัดพระธาตุ จังหวัดกำแพงเพชร. กรุงเทพ : โรงพิมพ์วิฑูรย์การปก , 2544.

ห้างหุ้นส่วนจำกัด สามเพชร. การดำเนินงานขุดค้น ขุดตรวจ ขุดแต่งทางโบราณคดีพื้นที่บริเวณวัดพระแก้ว วัดพระธาตุและศาลหลักเมือง ตำบลในเมือง อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร. ม.ป.ท., 2550

Google map 2015 [Online]. Accessed 14 February 2015. Available from https://maps.google.com

ข่าวที่เกี่ยวข้อง