เขาถ้ำพระ

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

สภาพโบราณสถานเป็นถ้ำที่บริเวณไหล่เขาของเขาถ้ำพระ ปากถ้ำอยู่สูงจากพื้นด้านล่างประมาณ 25 เมตร ปากถ้ำหันไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ปัจจุบันทางวัดเขาถ้ำพระได้ทำบันไดปูนจากเชิงเขาขึ้นสู่ถ้ำทางด้านทิศตะวันออกของภูเขา ด้านหน้าถ้ำทำเป็นสถานที่รองรับผู้ที่ต้องการสักการะพระพุทธรูปภายในถ้ำ เป็นอาคารปูนซีเมนต์ พื้นกระเบื้อง และติดตั้งลูกกรงอะลูมิเนียมที่ปากถ้ำ

บนเขาเป็นพื้นที่ของวัดเขาถ้ำพระ สภาพโดยทั่วไปเป็นป่าไม้ มีอาคารเสนาสนะและศาสนสถานของวัดปลูกสร้างอยู่บนเขาเป็นจุดๆ เช่น เจดีย์บนยอดเขา อาคารปูนด้านหน้าถ้ำพระ และกุฏิไม้ เป็นต้น

เขาถ้ำพระเป็นภูเขาลูกหนึ่งในแนวเทือกเขาในหมวดหินเขาพระ ที่วางตัวต่อเนื่องมาจากเทือกเขาตะนาวศรี จังหวัดกาญจนบุรี ห่างออกไปด้านทิศตะวันออกของเขาถ้ำพระประมาณ 900 เมตร มีคลองวันดาว ไหลผ่าน คลองสายนี้จะไหลออกสู่แม่น้ำแม่กลอง ที่อยู่ห่างออกไปทางทิศตะวันออกประมาณ 18 กิโลเมตร

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

แม่น้ำแม่กลอง, คลองวันดาว

สภาพธรณีวิทยา

ลักษณะทางธรณีวิทยาของเขาถ้ำพระอยู่ในหมวดหินเขาพระ (CPkp) อายุประมาณ 360-245 ล้านปี ประกอบไปด้วยหินทรายเกรย์แวก และหินดินดาน สีเทาแกมเขียวถึงเทาปานกลาง หินทรายองร์โคส สีขาวถึงน้ำตาลแกมเหลือง ในบริเวณที่สัมผัสกับหินอัคนีแทรกซอนพบว่าหมวดหินเขาพระเปลี่ยนเป็นหินควอร์ตไซต์ หินฮอร์นเฟล และหินชนวน (กรมทรัพยากรธรณี 2551 : 10-16)

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

ประวัติการศึกษา

ชื่อผู้ศึกษา : กรมศิลปากร

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2538

วิธีศึกษา : สำรวจ

ชื่อผู้ศึกษา : พยุง วงษ์น้อย

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2540

วิธีศึกษา : สำรวจ

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

หลักฐานทางโบราณคดีทาสำคัญคือ พระพุทธรูปที่ประดิษฐานอยู่ในถ้ำพระ บริเวณไหล่เขาด้านทิศตะวันออกของเขาถ้ำพระ โดยสันนิษฐานว่าเป็นพระพุทธรูปที่สร้างมาตั้งแต่สมัยอยุธยา ปัจจุบันบันทางวัดได้ทำการซ่อมแซมและทาสีทองบนผิวพระพุทธรูปทุกองค์ (พยุง วงษ์น้อย 2540) แบ่งออกเป็น

            - พระพุทธรูปไม้จำหลักประทับยืน แสดงปางห้ามสมุทร จำนวน 5 องค์ เป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องน้อย 2 องค์

            - พระพุทธรูปไม้จำหลัก ประทับนั่ง แสดงปางมารวิชัยและปางสมาธิ จำนวน 10 องค์ เป็นพระพุทธรูปทรงเครื่อง 5 องค์ สวมเครื่องประดับพระเศียรเป็นกระบัง คล้ายกับเครื่องประดับศีรษะของประติมากรรมทีเป็นรูปเคารพของวัฒนธรรมเขมร

            - พระพุทธรูปศิลา ประทับนั่ง แสดงปางมารวิชัยและปางสมาธิ จำนวน 31 องค์

ปัจจุบัน อยู่ในความครอบครองดูแลของวัดเขาถ้ำพระ ซึ่งเป็นวัดราษฎร์ มหานิกาย ตั้งวัดเมื่อ พ.ศ.2522 รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ 30 ธันวาคม 2524 ปัจจุบันมีพระอธิการคณินธิป สุจิตฺโต เป็นเจ้าอาวาส

บรรณานุกรม

กรมทรัพยากรธรณี. การจำแนกเขตเพื่อการจัดการด้านธรณีวิทยา และทรัพยากรธรณี จังหวัดราชบุรี. กรุงเทพฯ : กรมทรัพยากรธรณี , 2551.

กองโบราณคดี กรมศิลปากร. ทะเบียนโบราณสถานในเขตหน่วยศิลปากรที่ 2. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2538.

พยุง วงษ์น้อย. รายงานการสำรวจโบราณสถานเขาถ้ำพระ ตำบลดอนทราย อำเภอปากท่อ จังหวัดราชบุรี. (เอกสารอัดสำเนา). ราชบุรี : สำนักศิลปากรที่ 1 ราชบุรี, 2540.

ข่าวที่เกี่ยวข้อง