วัดท่าคกเรือ

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

วัดท่าคกเรือ ตั้งอยู่ในพื้นที่ราบริมฝั่งแม่น้ำโขงที่เกิดจากการทับถมของตะกอนน้ำพา ปัจจุบันอยู่ห่างจากแม่น้ำโขงมาทางทิศตะวันตกประมาณ 200 เมตร และห่างจากลำน้ำโมงมาทางทิศใต้ประมาณ 200 เมตร

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

แม่น้ำโขง, ห้วยน้ำโมง

สภาพธรณีวิทยา

พื้นที่ทับถมด้วยตะกอนน้ำพาของแม่น้ำโขงในสมัยโฮโลซีน

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

อายุทางโบราณคดี

ประวัติการศึกษา

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

วัดท่าคกเรือเป็นวัดราษฎร์ สังกัดมหานิกาย ตามประวัติวัดระบุว่าสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2120 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาครั้งแรกเมื่อ พ.ศ.2310 ครั้งที่ 2 พ.ศ.2534

บริเวณวัดท่าคกเรือเป็นคุ้งแม่น้ำโขง น้ำนิ่ง สามารถจอดเรือได้สะดวก เรือสินค้าจากหลวงพระบาง เวียงจันทน์ นครพนม ที่ขึ้นล่องมักจอดแวะพักซื้อขายสินค้าเป็นประจำ สินค้าสำคัญของพื้นที่นี้คือ เกลือสินเธาว์ จึงได้ชื่อว่าบ้านท่าบ่อเกลือ (ท่าบ่อ) ต่อมาเมื่อ พ.ศ.2438 จึงยกขึ้นเป็นเมืองท่าบ่อ และยุบเป็นอำเภอเมื่อ พ.ศ.2450

ภายในวัดประดิษฐานพระพุทธรูปสำคัญคู่บ้านคูเมืองท่าบ่อ คือ พระเจ้าทองแสน ซึ่งกรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณวัตถุแล้ว นอกจากนี้ ภายในวัดยังเป็นสถานที่บรรจุอัฐิอดีตเจ้าเมืองท่าบ่อ 

พระเจ้าทองแสนปัจจุบันประดิษฐานอยู่ในอุโบสถวัดท่าคกเรือ สร้างด้วยสำริด ศิลปะล้านช้าง อายุราวพุทธศตวรรษที่ 23-24 หน้าตักกว้าง 87 เซนติเมตร (34 นิ้ว) สูง 213 เซนติเมตร องค์พระสูง 130 เซนติเมตร (51 นิ้ว) และฐานองค์พระกว้าง 89.4 เซนติเมตร ที่ฐานมีจารึกอักษรธรรมอีสาน 2 บรรทัด องค์พระสามารถถอดแยกออกจากฐานพระแท่นได้ เช่นเดียวพระรัศมีที่ทำเป็นดอกบัวตูมประดับแก้ว เพชร พลอย ก็สามารถถอดออกได้

จารึกที่ฐานระบุถึงการสร้างว่า

(บรรทัดที่ 1) จุลสังกราท.....๑๕ ตัว ปีกาไส้ เดือน ๕ แรม ๑๑ ค่ำ วัน ๖ ยามแถใกล้เที่ยงวันพระยาเจ้าหลวงสุคันธวงศ์.....ราชเจ้า ประกอบกิ

(บรรทัดที่ 2) ทา ในวรพุทธศาสนา สร้างพระพุทธเจ้า แต่องค์หนักแสน ๒ หมื่น ๖ พัน แทน หนัก ๒ แสนทอง นิพฺพานปจฺจโยตุ

ส่วนอัฐิพระยากุประดิษฐ์บดี หรือท้าวขัตติยะ (ชาลี) (ต้นสกุล กุประดิษฐ์) เจ้าเมืองท่าบ่อคนแรก บรรจุอยู่ในฐานรูปปั้นสิงห์ หน้ากุฏิเจ้าอาวาส คู่กับอัฐิของภริยา คือ นางเปรียง ณ หนองคาย (บุตรสาวพระยาวุฒาธิคุณ (เคน) กับหม่อมบุษดีหรือหม่อมจันดี)

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

ข่าวที่เกี่ยวข้อง