เขาเจ้าไหม

ภูมิประเทศ

ถ้ำ/เพิงผา, ภูเขา

สภาพทั่วไป

แหล่งโบราณคดีเขาเจ้าไหม ตั้งอยู่บนภูเขาหินปูนลูกโดด บริเวณปลายแหลมเจ้าไหม ภูเขาวางตัวตามแนวเหนือ – ใต้ สูงประมาณ 100 เมตรจากระดับน้ำทะเล เมื่อเวลาน้ำขึ้นจะมีลักษณะเป็นเกาะ ทางทิศเหนือเป็นเขาโต๊ะแนะ อยู่ห่างประมาณ 800 เมตร ทางทิศตะวันตกเฉียง ใต้เป็นเกาะลิบง อยู่ห่างประมาณ 3 กิโลเมตร มีเกาะเจ้าไหมเป็นเกาะขนาดเล็กห่างประมาณ 400 เมตร ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือเป็นปากคลองเจ้าไหม อยู่ห่างประมาณ 1 กิโลเมตร (ธวัลรัตน์ ชัยนราพิพัฒน์, 2557: 53)

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

7 – 15 เมตร

ทางน้ำ

คลองลัดเจ้าไหม, ทะเลอันดามัน

สภาพธรณีวิทยา

เขาเจ้าไหมเป็นหินปูนในกลุ่มหินราชบุรี ยุคเพอร์เมียน (กรมทรัพยากรธรณี, 2550)

ยุคทางโบราณคดี

ยุคก่อนประวัติศาสตร์

สมัย/วัฒนธรรม

สมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย, สมัยเหล็ก, สมัยหินใหม่

อายุทางโบราณคดี

4,000 – 2,000 ปีมาแล้ว

ประวัติการศึกษา

ชื่อผู้ศึกษา : กรมศิลปากร

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2530, พ.ศ.2531, พ.ศ.2532, พ.ศ.2533

วิธีศึกษา : สำรวจ

ผลการศึกษา :

โครงการสํารวจแหล่งโบราณคดี ฝ่ายวิชาการ กองโบราณคดี กรมศิลปากร ได้รับงบประมาณ ระหว่าง พ.ศ. 2530 – 2533 ดําเนินการสํารวจแหล่งโบราณคดีทางภาคใต้ของประเทศไทย

---

ชื่อผู้ศึกษา : ธวัลรัตน์ ชัยนราพิพัฒน์

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2557

วิธีศึกษา : ศึกษาการตั้งถิ่นฐาน/การใช้พื้นที่

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : มหาวิทยาลัยศิลปากร

ผลการศึกษา :

ศึกษาและกําหนดอายุสมัยของแหล่งโบราณคดีชายฝั่งและหมู่เกาะของจังหวัดตรัง ศึกษาลักษณะการใช้พื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเลและหมู่เกาะในอดีตของจังหวัดตรัง และศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างแหล่งโบราณคดีชายฝั่งและหมู่เกาะของจังหวัดตรังกับชุมชนโบราณที่ตั้งอยู่ในภาคพื้นทวีป

---

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

ที่พักชั่วคราว

สาระสำคัญทางโบราณคดี

แหล่งโบราณคดีเขาเจ้าไหม ตั้งอยู่บนภูเขาหินปูนลูกโดด มีลักษณะเป็นเพิงผาทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ เพิงผาหันหน้าออกทะเล อยู่สูงจากระดับนํ้าทะเลประมาณ 7 – 15 เมตร มี ร่องรอยการขุดรบกวนเพื่อนําดินไปใช้ประโยชน์ ซึ่งทําให้เห็นหน้าตัดชั้นดิน มีชิ้นส่วนภาชนะดินเผาและเปลือกหอยทะเลทับถมหนาประมาณ 30 – 50 เซนติเมตร ผนังเพิงผาบางตอนมีภาพเขียนสีแดงค่อนข้างลบเลือน (กรมศิลปากร, 2534: 51)

หลักฐานทางโบราณคดี ที่พบมีดังนี้ (กรมศิลปากร, 2534: 51-52; ธวัลรัตน์ ชัยนราพิพัฒน์, 2557: 55-58)

ภาพเขียนสี เป็นภาพเขียนด้วยสีแดง แต่ภาพค่อนข้างลบเลือนมาก จนไม่สามารถพิจารณาได้ว่าเป็นภาพอะไร แต่ลายเส้นมีลักษณะคล้ายกับภาพที่พบที่แหล่งโบราณคดีเขาแบนะ และแหล่งโบราณคดีอ่าวบุญคง จึงสันนิษฐานว่า แหล่งโบราณคดีแห่งนี้น่าจะถูกใช้งานในช่วงเวลาเดียวกัน จึงกําหนดอายุได้ในยุคก่อนประวัติศาสตร์ ประมาณ 4,000 – 2,000 ปี มาแล้ว

เครื่องมือเครื่องใช้ประเภทหิน พบชิ้นส่วนของสะเก็ดหินทําจากหินปูน หินควอร์ตไซต์ แต่ไม่มีลักษณะที่เป็นเครื่องมือชัดเจน อาจถูกนํามาใช้เป็นเครื่องมือของมนุษย์ในอดีต และพบก้อนหินทรายรูปคล้ายวงรี ไม่ทราบหน้าที่ใช้งานแน่ชัด แต่ผิวของหินมีรอยสึกเป็นหลุมไม่ลึกมาก 3 – 4 รอย  อาจเกิดจากการใช้งานแทนหินลับ กําหนดอายุได้ราวประมาณ 4,000 – 2,000 ปี มาแล้ว

ภาชนะดินเผา พบเศษภาชนะดินเผาเนื้อดิน จํานวน 4 ชิ้น เป็นเศษภาชนะดินเผาเนื้อดิน เนื้อหยาบ มีกรวดปน พบส่วนปาก และลําตัว มีทั้งแบบผิวเรียบไม่ตกแต่งลวดลายและแบบขัดมัน สันนิษฐานว่ามีการผลิตใช้ในท้องถิ่นในช่วงยุคก่อนประวัติศาสตร์ โดยเศษภาชนะเหล่านี้อาจเป็นสิ่งที่ผู้คนในสมัยนั้นนําติดตัวมาเป็นเครื่องใช้สําหรับอุปโภคบริโภคในการเดินทางเข้ามาหลบพักอาศัยในบริเวณเพิงผานี้

สันนิษฐานว่าแหล่งโบราณคดีแห่งนี้ ถูกใช้งานในช่วงระยะเวลาหนึ่ง เนื่องจากสภาพภูมิประเทศไม่เหมาะแก่การตั้งถิ่นฐานถาวร แต่เนื่องจากแหล่งโบราณคดีแห่งนี้ตั้งอยู่บริเวณ ปากแม่นํ้าตรัง มนุษย์ในอดีตอาจใช้เป็นจุดสังเกตในการเดินเรือ และอาศัยหลบคลื่นลมของคนเดินเรือ

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

ทนงศักดิ์ เลิศพิพัฒน์วรกุล

บรรณานุกรม

กรมทรัพยากรธรณี. การจําแนกเขตเพื่อการจดการด้านธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณี จังหวัดตรัง. กรุงเทพฯ : กรมทรัพยากรธรณี, 2550.

กรมศิลปากร. ก่อนประวัติศาสตร์ภาคใต้ ชุมพร ระนอง ตรัง สตูล. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร , 2534.

ธวัลรัตน์ ชัยนราพิพัฒน์. "การศึกษาแหล่งโบราณคดีบริเวณชายฝั่งทะเลและหมู่เกาะในจังหวัดตรัง." วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (โบราณคดีสมัยประวัติศาสตร์) บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2557.

ข่าวที่เกี่ยวข้อง