นาตาสุข

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

แหล่งโบราณคดีนาตาสุข อยู่ติดกับคลองน้ำใสที่กั้นระหว่างชายแดนประเทศไทยกับกัมพูชา และตั้งอยู่ห่างจากปราสาทเขาน้อย (ซึ่งมีอายุร่วมสมัยกัน) ไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือประมาณ 2 กิโลเมตรเศษ  

แหล่งโบราณดีมีเนื้อที่ประมาณ 7 ไร่ ปัจจุบันพื้นที่ของแหล่งโบราณคดีแห่งนี้เป็นสวนมะละกอ ไร่นา และมีการปลูกต้นยูคาลิปตัส สภาพพื้นที่เป็นที่ดอน มีการตัดถนนลูกรัง (ถนนบ้านน้อยจารย์จู) ผ่านตรงกลางของแหล่ง และบางส่วนของแหล่งได้มีการตักหน้าดินไปขาย ลึกประมาณ 1.30 เมตร ในบริเวณแหล่ง มีสระน้ำโบราณ 2 สระ และพบคันดินสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดใหญ่ อยู่ทางด้านทิศเหนือของแหล่ง ตรงบริเวณทิศตะวันออก เฉียงเหนือของคันดินนี้ มีหนองน้ำเก่า จากการสัมภาษณ์นายบุญถึง เกตุสุข กล่าวว่า น้ำจากหนองน้ำแห่งนี้จะไหลลงไปทางด้านทิศตะวันออก คือ บ้านโคกสะแบง บ้านหนองเอี่ยน ไปออกพระตะบอง ศรีโสภณ ในประเทศ กัมพูชา และยังพบว่ามีแนวคันดินมุมตะวันตกเฉียงใต้ผ่านหนองแคน (สระน้ำโบราณ) มุ่งหน้าไปยังเขาน้อย ส่วนทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือห่างจากห้วยแฝกประมาณ 300-400 เมตร (วีณา มูลมงคล, 2562: 64)

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

คลองน้ำใส, โตนเลสาป, ห้วยแฝก

สภาพธรณีวิทยา

ตะกอนน้ำพาในสมัยโฮโลซีน (กรมทรัพยากรธรณี, 2554: 14-15)

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

อายุทางโบราณคดี

อายุทางวิทยาศาสตร์

ประวัติการศึกษา

ชื่อผู้ศึกษา : วีณา มูลมงคล

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2553

วิธีศึกษา : สำรวจ, ขุดค้น

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : ภาควิชาโบราณคดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร

ผลการศึกษา :

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

หลักฐานที่พบจากการสำรวจ ได้แก่ เศษภาชนะดินเผา ประเภทเนื้อดิน และเนื้อแกร่ง (เครื่องถ้วยเขมร เตาบุรีรัมย์เครื่องถ้วยจีน สมัยราชวงศ์ซ่งภาคใต้) แท่นหินบด หินบด คันฉ่องสำริด ขันสำริด กำไลสำริด ลูกกระพรวนสำริด ชิ้นส่วนสำริด ห่วงสำริด ก้อนตะกั่ว และชิ้นส่วนกระดิ่งสำริด เป็นต้น

จากการขุดค้นบริเวณแหล่งโบราณคดีนาตาสุข เมื่อ พ.ศ. 2553 จำนวน 1 หลุม ขนาด 3x3 เมตร และศึกษาเปรียบเทียบโบราณวัตถุที่ได้จากการขุดค้น คือเครื่องถ้วยเขมร เตาบุรีรัมย์ เตาพนมกุเลน และเครื่องถ้วยจีน การกำหนดอายุทางวิทยาศาสตร์และประกอบกับการศึกษาชั้นดิน จึงสามารถกำหนดอายุแหล่งโบราณคดีแห่งนี้ได้ว่ามีการอยู่อาศัยเพียง 1 ชั้นวัฒนธรรม มีอายุอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 15-18 แต่แบ่งออกเป็น 2 ช่วง (วีณา มูลมงคล, 2562) คือ

ช่วงระยะที่ 1 พุทธศตวรรษที่ 15 พบเครื่องถ้วยเขมร เตาบุรีรัมย์ แต่ไม่พบเครื่องถ้วยพนมกุเลน และเครื่องถ้วยจีน สมัยราชวงศ์ซ่งภาคใต้ ซึ่งมีความสอดคล้องกับผลการกำหนดอายุทางวิทยาศาสตร์ที่ได้จากตัวอย่างก้อนดินเผา ในชั้นดินที่ 3 ซึ่งมีอายุอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 15 เช่นเดียวกัน

ช่วงระยะที่ 2 พุทธศตวรรษที่ 16-18 พบเครื่องถ้วยเขมร เตาบุรีรัมย์ เตาพนมกุเลน และเครื่องถ้วยจีน สมัยราชวงศ์ซ่งภาคใต้ ซึ่งมีความสอดคล้องกับผลการกำหนดอายุทางวิทยาศาสตร์ด้วยวิธีเรืองแสงความร้อน (TL) ที่ได้จากตัวอย่างก้อนดินเผา ในชั้นดินที่ 2 ซึ่งมีอายุอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 16 เช่นเดียวกัน และยังพบว่าหลังพุทธศตวรรษที่ 16 นี้ ยังมีการใช้พื้นที่ต่อเนื่องจนไปถึงพุทธศตวรรษที่ 18 เนื่องจากพบเครื่องถ้วยจีน สมัยราชวงศ์ซ่งภาคใต้ และน่าจะเป็นช่วงสุดท้ายของการใช้พื้นที่นี้ โดยอาจมีปัจจัยจากที่สมัยเมืองพระนครของอาณาจักรเขมรโบราณที่เสื่อมอำนาจลง จึงทำให้ชุมชนแห่งนี้ทิ้งร้างไปก็เป็นไปได้ (วีณา มูลมงคล, 2562)

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

กรมทรัพยากรธรณี. การจำแนกเขตเพื่อการจัดการด้านธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณี จังหวัดสระแก้ว. กรุงเทพฯ: บริษัท ออนป้า จำกัด, 2554

วีณา มูลมงคล. “แหล่งโบราณคดีนาตาสุข”ดำรงวิชาการ 18, 1 (ม.ค.-มิ.ย. 2562): 61-86.

วีณา มูลมงคล. รายงานวิจัย เรื่อง การศึกษาพัฒนาการของชุมชนโบราณในวัฒนธรรมเขมร บริเวณรอบปราสาทเขาน้อย อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว. กรุงเทพฯ : สาขาวิชาโบราณคดีสมัยประวัติศาสตร์ ภาควิชาโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2554.

ข่าวที่เกี่ยวข้อง