วัดคงคาพิมุข

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

วัดคงคาพิมุข ตั้งอยู่ริมฝั่งคลองตะกั่วป่าทางทิศตะวันตก (คลอง/แม่น้ำตะกั่วป่า ไหลผ่านทางทิศตะวันออกของวัด) โดยตั้งอยู่บริเวณที่ราบดินตะกอนลำน้ำตะกั่วป่า บริเวณโดยรอบเป็นที่ราบ สวนผลไม้และที่พักอาศัย ห่างออกไปทางทิศตะวันตกมีภูเขา ทำให้พื้นที่มีความลาดเอียงจากทิศตะวันตก (พื้นที่ภูเขา) ไปทางทิศตะวันออก (ลงสู่คลองตะกั่วป่า) ทำให้พื้นที

สภาพปัจจุบันวัดคงคาพิมุข เป็นวัดที่มีการใช้งาน มีพระสงฆ์จำพรรษา เป็นวัดราษฎร์สังกัดมหานิกาย โบราณสถานที่สำคัญภายในวัด คือ อุโบสถ และเจดีย์

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

แม่น้ำ/คลองตะกั่วป่า

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

อายุทางโบราณคดี

ประวัติการศึกษา

ชื่อผู้ศึกษา : สำนักศิลปากรที่ 15 ภูเก็ต

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2558

วิธีศึกษา : สำรวจ

องค์กรร่วม / แหล่งทุน : กรมศิลปากร

ผลการศึกษา :

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

ตามประวัติกล่าวว่าอุโบสถของวัดสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2479 เดิมชื่อ "วัดคงคา" ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2483 จึงเปลี่ยนชื่อเป็น "วัดคงคาพิมุข" ได้รับการบูรณะเมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม 2503 ปัจจุบันวัดมีโบราณสถานสำคัญ คือ อุโบสถ และเจดีย์

อุโบสถ ตามประวัติวัดกล่าวว่าสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2479 ลักษณะเป็นอาคารก่ออิฐถือปูน ผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า หันหน้าไปทางทิศตะวันออก ก่อผนังทึบ มีปีกนกยื่นทั้ง 2 ข้าง รองรับด้วยเสาประดับผนัง และคันทวยรูปครุฑ? และคนธรรพ์? มีประตูทางเข้าออกด้านทิศตะวันออกและตะวันตกด้านละ 2 บาน มีช่องหน้าต่างตรงกลาง ส่วนช่องหน้าต่างด้านทิศใต้และทิศเหนือ (ด้านยาว) ด้านละ 4 บาน ซุ้มประตู หน้าต่างทำเป็นซุ้มบันแถลงหรือทรงจั่วซ้อนกัน 3 ชั้น ฐานซุ้มทำเป็นฐานสิงห์ เสากรอบประตู-หน้าต่างเรียงเหลื่อมกัน 3 ชั้น ประดับด้วยกาบบน ประจำยามอก และกาบล่าง บัวหัวเสาทำเป็นบัวแวง (กลีบบัวยาว) เครื่องบนของซุ้มประกอบด้วยช่อฟ้า ใบระกา และหางหงส์ปูนปั้น หน้าบันประดับปูนปั้นลายพันธุ์พฤกษาและพระพุทธเจ้าในปางต่างๆ ส่วนของบานประตูและหน้าต่างเป็นไม้ประดับปูนปั้นรูปเทพนม

ส่วนเครื่องบนเป็นหลังคาทรงจั่วมุงกระเบื้องลอนสีเหลืองทอง ประดับด้วยช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบันด้านหน้า ช่วงบนในกรอบสามเหลี่ยมประดับด้วยปูนปั้นลายเครือเถาและรูปสัตว์ ได้แก่ ช้าง กวาง ตอนล่างในกรอบสี่เหลี่ยมประดับลวดลายปูนปั้นรูปเจดีย์ตรงกึ่งกลาง มีหน้ากาลคายเถาวัลย์เหนือเจดีย์ ด้านขวาของเจดีย์ทำเป็นรูปพระพุทธเจ้าปางถวายเนตร (ประทับยืน พระหัตถ์ทั้ง 2 ข้าง ห้อยประสานกันอยู่ด้านหน้าระหว่างพระเพลา) ด้านซ้ายเป็นรูปพระพุทธเจ้าปางอุ้มบาตร ล้อมรอบด้วยลายเครือเถา ถัดไปมีเสากั้นภายในช่องรูปสามเหลี่ยมทั้ง 2 ข้าง ประดับด้วยลายรูปยักษ์ หน้าบันด้านหลังช่วงบนในกรอบสามเหลี่ยมประดับด้วยปูนปั้นรูปธรรมจักรบนฐานล้อมรอบด้วยลายเครือเถา ตอนล่างในกรอบสี่เหลี่ยมประดับลวดลายปูนปั้นรูปพระพุทธเจ้าปางนาคปรกล้อมรอบด้วยลายเครือเถา ถัดไปมีเสากั้นภายในช่องรูปสามเหลี่ยมทั้ง 2 ข้าง ประดับด้วยลายเทพนม

โดยรอบของอุโบสถมีซุ้มเสมาล้อมรอบทั้ง 8 ทิศ มีลักษณะเป็นใบเสมาหิน แผ่นบาง เอวคอดกิ่ว บริเวณกึ่งกลางสลักลายรูปธรรมจักร ขอบด้านล่างสลักลายรูปดอกไม้ ลักษณะซุ้มเป็นซุ้มรูปสี่เหลี่ยมบนฐานบัว ด้านบยประดับด้วยซุ้มเสมาจำลอง

ภายในอุโบสถปูพื้นหินแกรนิต ประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้น 3 องค์ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย พระพักตร์ค่อนข้างเป็นรูปสี่เหลี่ยม พระขนงโก่งติดกัน พระนาสิกโด่ง พระเนตรยาวรีเหลือบต่ำ พระโอษฐ์หนา เม็ดพระศกเป็นปุ่มแหลม มีรัศมีเป็นรูปเปลว

เจดีย์ ตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ของอุโบสถ ห่างไปประมาณ 15 เมตร เป็นเจดีย์ก่ออิฐถือปูน ผังสี่เหลี่ยมจัตุรัส ส่วนฐานเป็นฐานบัวคว่ำ บัวหงาย ส่วนของท้องไม้ยืดสูง ส่วนเรือนธาตุทรงกระบอก ส่วนบนของเจดีย์ประกอบด้วยบัลลังก์เตี้ย ปล้องไฉนลดหลั่นซ้อนกัน 9 ชั้น ต่อด้วยปลียอดและลูกแก้ว ปัจจุบันเป็นที่บรรจุอัฐิบุคคลสำคัญของตระกูล ณ นคร

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

ข่าวที่เกี่ยวข้อง