วัดป้อมวิเชียรโชติการาม

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

สภาพพื้นที่เป็นที่ลุ่มน้ำท่วมถึง วัดป้อมตั้งอยู่ในตัวจังหวัดสมุทรสาคร ในเขตเทศบาลนครสมุทรสาคร ริมแม่น้ำท่าจีนในส่วนโค้งตวัดของแม่น้ำ ใกล้กับคลองสนามชัย และใกล้กับปากแม่น้ำท่าจีนที่ไหลลงสู่อ่าวไทย

ด้านทิศเหนือของวัดติดถนนวิเชียรโชฎก ด้านทิศใต้ติดป้อมวิเชียรและแม่น้ำท่าจีน ด้านทิศตะวันตกติดชุมชน ที่ดินเอกชน ด้านทิศตะวันออกติดถนนซอยราษฎร์บรรจบ ป้อมวิเชียรโชฎก สวนสาธารณะ 60 พรรษา และสำนักงานสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานจังหวัดสมุทรสาคร ศาลากลางจังหวัดและองค์การบริหารส่วนจังหวัดสมุทรสาคร

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

แม่น้ำท่าจีน

สภาพธรณีวิทยา

ดินชุดท่าจีน เป็นดินเค็มชายฝั่งทะเล ลักษณะเป็นดินเลน เนื้อดินเหนียวและเค็มจัด เป็นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง แต่เป็นดินเค็มเพราะน้ำทะเลท่วมถึง และระดับน้ำใต้ดินขึ้นมาสูงเกือบถึงหน้าดินตลอดปี (คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ 2543 : 3)

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

อายุทางตำนาน

ประวัติการศึกษา

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

วัดป้อมวิเชียรโชติการาม เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ สังกัดมหานิกาย ตั้งอยู่ริมแม่น้ำท่าจีน ติดกับป้อมวิเชียรโชฎก ไม่ทราบประวัติการก่อสร้างที่แน่ชัดว่าสร้างสมัยใด เชื่อกันว่าเริ่มสร้างเมื่อประมาณ พ.ศ.2323 โดยชุมชนชาวรามัญ ที่แต่เดิมพื้นที่บริเวณนี้เป็นที่อยู่ของชาวรามัญซึ่งอพยพเข้ามาอยู่ในประเทศไทยตั้งแต่สมัยอยุธยาเป็นราชธานี ชาวรามัญเป็นผู้ที่นับถือพระพุทธศาสนาอย่างเคร่งครัด เมื่อมาอยู่รวมกันแล้วอาจสร้างวัดขึ้นเพื่อเป็นที่ประกอบพิธีทางศาสนา และตั้งชื่อวัดตามหมู่บ้าน หรืออาจสร้างวัดขึ้นพร้อมกับป้อมวิเชียรโชฎก โดยป้อมวิเชียรโชฎก สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2371 สมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เมื่อได้สร้างป้อมและหมู่บ้านแล้ว จึงได้สร้างวัดขึ้นเพื่อเป็นที่ประกอบบุญกุศล

วัดป้อมวิเชียรโชติการาม ชาวบ้านมักเรียกว่า “วัดป้อม”  ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ พ.ศ.2328 เขตวิสุงคามสีมา กว้าง 8 เมตร ยาว 16 เมตร ผูกพัทธสีมาเมื่อประมาณ พ.ศ.2418 พระมหาสมัย กมโล เจ้าอาวาสรูปที่ 4 ได้เริ่มปรับปรุงวัด ตั้งแต่ พ.ศ.2508 เป็นต้นมา เนื่องจากสภาพพื้นที่ตั้งวัดเป็นที่ลุ่มมีน้ำท่วมขังตลอดทั้งปี และการคมนาคมใช้ทางเรือเพียงอย่างเดียว เสนาสนะทรุดโทรม จึงได้ก่อสร้างกุฏิสงฆ์ทรงไทย ยกพื้นสูง เพื่อหนีน้ำท่วม โดยสร้างด้วยไม้จำนวน 10 หลัง ล้อมรอบหอฉันและหอสวดมนต์ ซึ่งก่อสร้างด้วยไม้เช่นกัน การสร้างวัดในลักษณะนี้ เป็นรูปแบบการก่อสร้างวัดแบบชาวรามัญ แล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ.2530 พระรามัญมุนี (พระมหาสมัย กมโล) ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญ เมื่อ พ.ศ.2536 และมรณภาพลงเมื่อ พ.ศ.2537  พระครูวิเชียรโชติคุณ (สมพงษ์ สุวโจ) เจ้าอาวาสรูปปัจจุบัน (พ.ศ.2537-ปัจจุบัน) ได้มีการปรับปรุงพัฒนาวัดอย่างต่อเนื่องเรื่อยมา โดยยกกุฎิ หอฉัน หอสวดมนต์ หอพระไตรปิฎกให้สูงขึ้น ปรับถมพื้นที่วัดเพื่อป้องกันน้ำท่วม (กองพุทธศาสนสถาน 2545 : 50) ปรับปรุงภูมิทัศน์วัดอย่างที่เห็นในปัจจุบัน วัดป้อมวิเชียรโชติการาม ได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นพระอารามหลวง เมื่อ พ.ศ.2539

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

กองพุทธศาสนสถาน กรมศาสนา. ประวัติวัดทั่วราชอาณาจักร เล่ม 21. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์การศาสนา, 2545.

คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ. วัฒนธรรม พัฒนาการ เอกลักษณ์และภูมิปัญญา จังหวัดสมุทรสาคร. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว, 2543.

ประวัติวัดในจังหวัดสมุทรสาคร สังกัดมหานิกาย จำนวน 96 วัด. เอกสารโรเนียว. จัดเก็บอยู่ในสำนักศิลปากรที่ 1 ราชบุรี, ม.ป.ป.

สำนักศิลปากรที่ 1 ราชบุรี. ทะเบียนโบราณสถานจังหวัดสมุทรสาคร. ราชบุรี : สำนักศิลปากรที่ 1 ราชบุรี, 2553.

ข่าวที่เกี่ยวข้อง