ภูเขาชุมทอง

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

วัดภูเขาทองเป็นวัดที่ยังคงมีการใช้งานอยู่ในปัจจุบัน ตั้งอยู่เชิงเขาภูเขาชุมทองหรือภูเขาทอง เป็นเขาหินปูนลูกโดด ขนาดของภูเขาโดยประมาณ ทิศเหนือ-ใต้ ยาว 250 เมตร ทิศตะวันออก-ตะวันตก กว้าง 200 เมตร ทิศเหนือของเขาติดกับทางหลวงหมายเลข 4123 และบ้านเรือน ส่วนด้านอื่นๆ เป็นสวนของชาวบ้าน มีคลองลำภูราไหลห่างออกไปทางทิศเหนือประมาณ 700 เมตร

เขาลูกนี้ตั้งอยู่ติดกับแนวเทือกเขานครศรีธรรมราชที่กั้นระหว่างจังหวัดตรังกับจังหวัดพัทลุง (เขาหลักจันตั้งอยู่ทางตะวันออกของเทือกเขานครศรีธรรมราช) ส่วนคลองลำภูราที่ไหลผ่านภูเขาชุมทองก็ไหลจากเทือกเขานครศรีธรรมราชที่อยู่ทางด้านตะวันออก ก่อนที่จะไหลลงสู่แม่น้ำตรังทางทิศตะวันตก

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

คลองลำภูรา, แม่น้ำตรัง

สภาพธรณีวิทยา

ภูเขาหินปูนในกลุ่มหินราชบุรี ยุคเพอร์เมืยน อายุประมาณ 245-286 ปีมาแล้ว (กรมทรัพยากรธรณี 2550)

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

อายุทางโบราณคดี

อายุทางตำนาน

ประวัติการศึกษา

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

ภูเขาชุมทองเป็นภูเขาหินปูนลูกโดด ตั้งอยู่บริเวณวัดภูเขาทอง (วัดเขา) ซึ่งเป็นวัดราษฎร์ ฝ่ายมหานิกาย สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2465 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ 14 พฤษภาคม 2544 (สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ 2565) 

บริเวณเพิงผาของเขาชุมทอง ในอาณาบริเวณของวัดภูเขาทอง เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปางสีหไสยาสน์ มีลักษณะพิเศษคือ สวมเทริดมโนราห์ นับเป็นการผสมผสานระหว่างศรัทธาในพระพุทธศาสนากับศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น ตามตำนานเมืองพัทลุงได้กล่าวว่า พระกุมารสามีนางเลือดขาวเป็นผู้สร้างพระพุทธรูปองค์นี้ ในคราวที่เดินทางผ่านทางเมืองตรังไปยังลังกา (ภาณุวัฒน์ เอื้อสามาลย์และคณะ 2561: 127) ในขณะที่ชาวบ้านในพื้นที่เชื่อว่า พระพุทธรูปปางสีหไสยาสน์องค์นี้ สร้างขึ้นระหว่าง พ.ศ.1200-1300

บริเวณภายในถ้ำภูเขาทองแห่งนี้ ได้มีผู้พบโครงกระดูกมนุษย์ใต้ฐานพระพุทธรูป จากหลักฐานทางโบราณคดีสันนิษฐานว่าเป็นโครงกระดูกของมนุษย์ยุคก่อนประวัติศาสตร์ อายุประมาณ 3,000 ปีมาแล้ว (ภาณุวัฒน์ เอื้อสามาลย์และคณะ 2561: 127)

นอกจากนั้น ภายในวัดยังมีพระอุโบสถที่งดงามตามศิลปะพื้นถิ่นสมัยใหม่ โดยทางวัดภูเขาทองพร้อมด้วยอุบาสก อุบาสิการ่วมกันจัดสร้างขึ้น เพื่อเทิดพระเกียรติและเพื่อเป็นศิริมงคล ในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงรัชกาลที่ 9 เจริญพระชนมพรรษาครบ 6 รอบ 5 ธันวาคม 2542 ด้านบนของพระอุโบสถ ทำเป็นเจดีย์ประดิษฐานพระพุทธรูปประจำวัน และขออนุญาตอัญเชิญตราสัญลักษณ์งานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ประดิษฐานที่ฐานพระปางสีหไสยาสน์ ซึ่งอยู่ด้านหน้าพระอุโบสถ และพระนาคปรกซึ่งอยู่ด้านหลัง ตัวอุโบสถสร้างด้วยกระจกเงารอบๆ พระอุโบสถอันสวยงาม มีกำแพงล้อมรอบ และมีการจารึกเรื่องราวตำนานทางพุทธศาสนาบนกำแพงที่ทำด้วยหินอ่อน หินแกรนิต และกระจก ในตัวอุโบสถมีพระพุทธรูป (สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตรัง 2565)

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

กรมทรัพยากรธรณี. การจำแนกเขตเพื่อการจัดการด้านธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณีจังหวัดตรัง. กรุงเทพฯ: หจก. ไอเดีย สแควร์,2550.

กรมศิลปากร. "ภูเขาชุมทอง" ระบบภูมิสารสนเทศ แหล่งมรดกทางศิลปวัฒนธรรม. (ออนไลน์). เข้าถึงเมื่อ 9 มีนาคม 2565. เข้าถึงจาก http://gis.finearts.go.th/fineart/

ภาณุวัฒน์ เอื้อสามาลย์, ศิริพร สังข์ศิริ,  และธวัชชัย ชั้นไพศาลศิลป์. 247 โบราณสถานภาคใต้ที่ขึ้นทะเบียนแล้วและข้อมูลหลักฐานใหม่ทางโบราณคดี. นครศรีธรรมราช : สำนักศิลปากรที่ 12 นครศรีธรรมราช, 2561.

สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. ระบบทะเบียนวัด. (ออนไลน์). เข้าถึงเมื่อ 9 มีนาคม 2565. เข้าถึงจาก http://binfo.onab.go.th/Temple/Temple-List-view.aspx

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตรัง. "ภูเขาชุมทอง (วัดภูเขาทอง)" โบราณสถานและวัตถุ. (ออนไลน์). 7 มกราคม 2565. เข้าถึงเมื่อ 9 มีนาคม 2565. เข้าถึงจาก https://www.m-culture.go.th/trang/ewt_news.php?nid=1599&filename=index

ข่าวที่เกี่ยวข้อง