เจดีย์เขาล้างบาตร์

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

เจดีย์ล้างบาตร์เป็นเจดีย์ขนาดเล็ก ตั้งอยู่บนยอดเขาหินปูนลูกเตี้ยๆ ชื่อว่า เขาวง อยู่ด้านหลังหรือด้านทิศตะวันตกของโรงเรียนสตรีพังงา ในซอยมนตรี ถนนเพชรเกษม ด้านทิศตะวันตกของตัวเมืองพังงาและในเขตเทศบาลเมืองพังงา บริเวณเชิงเขาวงด้านทิศตะวันออกเป็นซอยมนตรีและเป็นทางขึ้นสู่เจดีย์เขาล้างบาตร์ มีลานจอดรถขนาดเล็กและศาลาโถงก่ออิฐถือปูน 2 หลัง สำหรับนั่งพักผ่อน และมีป้ายให้ข้อมูลโบราณสถาน ศาลาหลังด้านทิศเหนือประดิษฐานรูปปั้นหลวงปู่ทวด พระเกจิชื่อดังของภาคใต้ เพราะเคยพบต้นไม้ลักษณะคล้ายหลวงปู่บนเขาวง บริเวณเจดีย์เขาล้างบาตร์

บันไดทางขึ้นสู่เจดีย์บนยอดเขาตั้งอยู่ด้านหลังศาลาด้านทิศใต้ เป็นบันไดปูนซีเมนต์ปูอิฐ เจดีย์ตั้งอยู่บนยอดเขาหินปูนลูกเล็ก ๆ หรืออาจเป็นก้อนหินปูนขนาดใหญ่ก้อนหนึ่งบนเขาวง ความสูงจากพื้นถนนซอยมนตรีด้านล่างประมาณ 20 เมตรเศษ

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

คลองพังงา, อ่าวพังงา

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

ประวัติการศึกษา

ชื่อผู้ศึกษา : กรมศิลปากร, สำนักงานโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติที่ 12 ภูเก็ต

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2543

วิธีศึกษา : บูรณปฏิสังขรณ์, ทำผัง

ผลการศึกษา :

ชื่อผู้ศึกษา : กรมศิลปากร, สำนักงานโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติที่ 12 ภูเก็ต

ปีที่ศึกษา : พ.ศ.2539

วิธีศึกษา : สำรวจ, บูรณปฏิสังขรณ์, ทำผัง

ผลการศึกษา :

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

เจดีย์เขาล้างบาตร์ ไม่ปรากฏหลักฐานการก่อสร้าง ผู้ค้นพบคนแรกคือพระยาบริรักษ์ภูธร (แสง ณ นคร) หรือเจ้าคุณงา เจ้าเมืองพังงาคนแรก (เป็นเจ้าเมืองพังงาราว พ.ศ.2383-2404) 

จากการสำรวจของกรมศิลปากรพบว่า เจดีย์ดังกล่าวสูงประมาณ 8 เมตร ฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสกว้าง 5.50 เมตร เป็นเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสองซ้อนกันสามชั้นประดับด้วยลายเครือเถาแกนกลางเป็นไม้แก่นยาวต่อเนื่องถึงยอดเจดีย์

ลักษณะเจดีย์เป็นเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสอง ก่ออิฐถือปูน การย่อมุมค่อนข้างใหญ่ องค์เจดีย์ประกอบด้วยส่วนฐานสิงห์ซ้อนกัน 3 ชั้น และมีชั้นบัวคั่นก่อนถึงองค์ระฆังย่อมุม เหนือองค์ระฆังซึ่งเดิมชำรุดหักหาย เหลือเพียงปล้องไฉนอยู่ 2 ปล้องนั้น ปัจจุบันมีการต่อเติมขึ้นใหม่จนสมบูรณ์ ทั้งส่วนปล้องไฉนและส่วนยอด

รอบองค์เจดีย์ล้อมรอบไปด้วยลานประทักษิณแคบๆ รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส รั้วก่ออิฐถือปูน ทำเป็นช่องในแนวตั้ง มีช่องทางเข้าสู่ลานทางทิศเหนือ มีการติดไฟหรือสปอตไลท์ส่ององค์เจดีย์ในตอนกลางคืนอยู่ทั้ง 4 มุมรั้ว พื้นลานมีร่องรอยการปูอิฐ แต่สภาพชำรุดไปมาก มีโต๊ะวางเครื่องสักการะอยู่ทางทิศเหนือประชิดองค์เจดีย์ ส่วนฐานเจดีย์มีผ้าพันอยู่โดยรอบ มีพืชขึ้นอยู่บนองค์เจดีย์หลายต้น

จากรูปแบบศิลปะสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นราวสมัยอยุธยาตอนปลายถึงรัตนโกสินทร์ตอนต้น

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

ข่าวที่เกี่ยวข้อง