โพสต์เมื่อ 11 พ.ค. 2022
ที่ตั้ง : ถ.สุขุมวิทนครระยอง 62 (ถ.หลักเมือง) ต.ท่าประดู (เทศบาลนครระยอง) อ.เมืองระยอง
ตำบล : ท่าประดู่
อำเภอ : เมือง
จังหวัด : ระยอง
พิกัด DD : 12.680857 N, 101.280723 E
ศาลหลักเมืองระยองตั้งอยู่ริมถนนสุขุมวิทนครระยอง 62 หรือถนนหลักเมือง ในตัวจังหวัดหรือในตัวเทศบาลนครระยอง
หลักเมืองและศาลหลักเมืองเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวระยอง ชาวระยองรวมถึงประชาชนทั่วไปให้ความเคารพสักการะเป็นอย่างมาก มีการบำรุงรักษาเป็นอย่างดี และมีการจัดงานสมโภชหลักเมืองในช่วงวันสงกรานต์ของทุกปี
คณะกรรมการศาลเจ้าหลักเมืองระยอง
ศาลหลักเมืองระยองตั้งอยู่ริมถนนสุขุมวิทนครระยอง 62 หรือถนนหลักเมือง ในตัวจังหวัดหรือในตัวเทศบาลนครระยอง ห่างจากถนนสุขุมวิทสายปัจจุบันเข้ามาประมาณ 40 เมตร สภาพพื้นที่เป็นที่ราบชายฝั่ง สภาพโดยทั่วไปเป็นเมือง มีบ้านเรือนและสิ่งก่อสร้างต่างๆ ตั้งอยู่หนาแน่น
พื้นที่ศาลหลักเมืองมีขนาดกว้างประมาณ 15 เมตร ลึกประมาณ 40 เมตร พื้นเทปูน สิ่งก่อสร้างสำคัญประกอบด้วยศาลหลักเมืองและศาลเจ้าจีน
แม่น้ำระยอง, คลองใหญ่, อ่าวไทย
ที่ราบชายฝั่งทะเล เกิดจากการทับถมของตะกอนจากการกระทำของน้ำ
ตามประวัติระบุว่าเสาหลักเมืองของจังหวัดระยองสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2438 ตรงกับรัชสมัยรัชกาลที่ 5 ศาลเป็นศาลไม้ ต่อมาราว พ.ศ.2468 เสาหลักเมืองและศาลชำรุดและหักลง ชาวบ้านจึงช่วยกันทำการปักลงที่เดิม แต่ยังไม่มีการสร้างอาคารคลุม คงปล่อยให้อยู่กลางแดดกลางฝนตามสภาพเดิม
จน พ.ศ.2532 ชาวระยองเห็นควรปรับปรุงหลักเมืองและศาลหลักเมืองให้มั่นคงแข็งแรง เป็นศรีสง่า เป็นศูนย์รวมจิตใจ และเป็นที่เคารพสักการะของชาวจังหวัดระยอง จึงได้มีการแต่งตั้งคณะกรรมการขึ้นมาพิจารณาความเป็นไปได้ในการปรับปรุงและได้มีการประชุมพิจารณาหลายครั้ง ในที่สุดก็เห็นพ้องตรงกันว่าสร้างศาลหลักเมืองเป็นอาคารก่ออิฐถือปูน ทรงมณฑปจตุรมุข เพื่อประดิษฐานหลักเมืองระยองให้สง่างาม เป็นที่เชิดหน้าชูตาของชาวระยอง
ในการก่อสร้าง ได้มีผู้มีจิตศรัทธาบริจาคเงินทั้งสิ้น 3 ล้านบาทเศษ ครั้นเมื่อวันเสาร์ที่ 2 พฤศจิกายน 2534 สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก เสด็จเป็นองค์ประธานวางศิลาฤกษ์มณฑปหลักเมืองระยอง ต่อมาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ได้ทรงพระสุหร่ายและเจิมแผ่นยันต์ยอดเสาหลักเมือง และได้อัญเชิญยอดเสาเข้าสวมไว้เมื่อวันที่ 1 กันยายน 2536 ขณะประกอบพิธีสวมได้เกิดปรากฏการณ์พระอาทิตย์ทรงกลดขึ้น ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นศิริมงคลเป็นอย่างมาก
พื้นที่ศาลหลักเมืองมีขนาดกว้างประมาณ 15 เมตร ลึกประมาณ 40 เมตร พื้นเทปูน สิ่งก่อสร้างสำคัญประกอบด้วยศาลหลักเมืองและศาลเจ้าจีน
ศาลหลักเมืองและหลักเมือง ตั้งอยู่ริมถนนสุขุมวิทนครระยอง 62 ด้านหน้าศาลเจ้าจีน เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนทรงมณฑปจตุรมุข มีประตูและบันไดทางขึ้นทั้ง 4 ทิศ ตัวอาคารบุด้วยแห่นหินแกรนิต ส่วนยอดมณฑปทรงเจดีย์ย่อมุม ทาสีทอง ปิดทอง และประดับกระจกสีฟ้า ภายในศาลประดิษฐานเสาหลักเมือง ทำจากไม้ เม็ดยอดเป็นรูปดอกบัวตูม ปิดทองตลอดเสา ที่ผนังติดแผ่นหินสลักข้อมูลและแสดงภาพประวัติศาสตร์ของหลักเมืองระยอง พื้นที่สักการะอยู่ด้านลานหน้าศาลหรือทางทิศเหนือของศาล
ศาลเจ้าจีน อยู่ด้านทิศตะวันออกสุดของพื้นที่ และอยู่ด้านทิศตะวันออกของศาลหลักเมือง เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน สถาปัตยกรรมจีน ภายในประดิษฐานเจ้าพ่อหลักเมือง ป้ายเหนือประตูด้านหน้าระบุว่าศาลแห่งนี้สร้างเมื่อ 4 พฤศจิกายน 2537